تحلیل جنگ رسانهای ایران و غرب در مذاکرات هسته ای

علیرضا تاجریان، دکتر عباس اسدی، دکتر فاطمه عیدی؛ دانشگاه پیام نور

یکی از جنبه های اصلی دیپلماسی، کمک به بهر هگیری از قدرت نرم در دستی ابی به اهداف خاص است. در مذاکرات هسته ای دستگاه دیپلماسی رسانه ای ایران، با آگاهی از این واقعیت که همزمان با گفت وگوهای دیپلماتیک، جنگ رسانه ای غرب علیه منافع ایران در مذاکرات هسته ای به راه افتاده و خبرهای رسانه های غربی، در راستای تاثیرگذاری بر افکار عمومی، زیاده خواهی ها و کسب امتیازات بیشتر در مذاکرات نشر پیدا می کند، برنامه راهبردی خود را برای خنثی کردن اهداف جنگ رسانه ای غرب در مذاکرات اتخاذ کرد. در طول انجام مذاکرات هسته ای نیز بارها جنگ رسانه ای طرفین مذاکره، گفت و گوهای هسته ای را تا آستانه شکست کشاند اما قدرت نرم جمهوری اسلامی مانع از شکست مذاکرات شد و توافق هسته ای صورت گرفت. موضوع این پژوهش تحلیل جنگ رسانه ای ایران و غرب در مذاکرات هسته ای در دولت روحانی است. پژوهش به روش، تحلیل کیفی انجام شده و چارچوب نظری آن بر اساس نظریه «برجسته سازی » شکل گرفته است. در پژوهش حاضر «جامعه مورد بررسی » از بین اعضای گروه مذاکر هکننده و کارشناسان وزارت امو ر خارجه، اصحاب رسانه، استادان دانشگاه، کارشناسان رسانه، نمایندگان مجلس و کارشناسان مسائل سیاسی و مسائل بی نالمللی انتخاب شد هاند. یافته های این پژوهش نشان می دهد که بخش دیپلماسی عمومی و رسانه ای وزارت امور خارجه در مواجهه با جنگ رسانه ای غرب با مدیریت اطلاعات، عملکرد مناسبی داشته است اما عملکرد رسانه های داخلی در مواجهه با رسانه های خارجی در جنگ رسانه ای ایران و غرب در مذاکرات هسته ای ضعیف بوده است. این پژوهش در پایان پیشنهادهایی برای ارتقای عملکرد رسانه های داخلی در این حوزه ارائه کرده است. متن کامل مقاله

CECO would benefit all Caspian littoral states

عباس ترابی؛ کارشناس ارشد مطالعات آمریکا؛ دانشگاه تهران

TEHRAN, Aug. 12 (MNA) – Iran’s President Hassan Rouhani has taken key steps toward the establishment of Caspian Economic Cooperation Organization. Iran has been experiencing tense relations with some of her southern neighbors, especially with its rival Saudi Arabia. As such, time has come for restoring bilateral relations with its northern neighbors, particularly Republic of Azerbaijan, based on goodwill and mutual understanding. Hassan Rouhani's August 7 meeting with his counterpart Ilham Aliyev in Baku would be a great opportunity for both countries in a time when oil prices have rocked down and both countries eye foreign investment.

بررسی تحریم‌های بانکی ایران در یک سالگی برجام

• یونس حمیدی، اندیشکده راهبردی تبیین

بار روانی تحریم‌ها علیه ایران در فضای بین المللی هنوز به قوت خود باقی است و بانک‌های اروپایی از ترس رو به رو شدن با جریمه‌های سنگین وزارت خزانه داری آمریکا جرات برقراری ارتباط با بانک‌های ایرانی را ندارند، چرا که طرح تحریم بانک مرکزی‌ H.R.1540(2011) مصوب کنگره هنوز پا برجاست(21). آنچه مسلم به نظر می‌رسد این است که اجرای توافق هسته‌ای به دست دولت بعدی آمریکا خواهد بود، لذا الزامی در خصوص اجرای آن نخواهد داشت و همین مسئله ریسک ارتباط با بانک‌های ایرانی را تا حد بسیاری بالا برده است.

رقابت لابی‌ها در کنگره آمریکا و تحریم جمهوری اسلامی ایران

• دکتر علی بغیری، پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی، وزارت علوم، تحقیقات و فناوری
• دکتر ناصر جمالزاده، دانشکده معارف اسلامی و علوم سیاسی، دانشگاه امام صادق(ع)

پس از پیروزی انقلاب اسلامی، تحریم به ویژگی بارز رفتار ایالات متحده آمریکا در قبال جمهوری اسلامی ایران مبدل شده است. افزایش حساسیت مسئله هسته‌ای هم بر شدت این تحریم‌ها افزوده و کنگره آمریکا به یکی از مراجع اصلی تشدید تحریم‌ها مبدل گردیده است. با‌این‌حال، تحریم تنها یکی از سه اَشکال عمده رفتار با ایران در کنار سایر روش‌ها از جمله اقدام نظامی و عدم تحریم است که هر‌کدام حامیان خاص خود را دارند. حامیان این دو دیدگاه سعی می‌کنند با لابی‌‌گری (مستقیم و غیرمستقیم) به اهداف مورد نظر خود دست یابند. با‌این‌حال، ‌شرایط کنونی به‌نحوی است که لابی حامی تحریم از آن بهره می‌برد. در این مقاله با استفاده از تئوری بستر قانونی ویکتور (که به اعتقاد وی تعیین‌کننده روش لابی‌گری است) چرایی و چگونگی پیشبرد نظر حامیان تحریم در کنگره آمریکا بررسی می‌شود. متن کامل مقاله

مشروعیت اعمال تحریم های اقتصادی یکجانبه در حقوق بین الملل؛ ضامن اجرای حقوق بین الملل یا ابزار سیاست ملی؟

دکتر احسان جاوید، دانشگاه آزاد واحد مراغه

نظام حقوق بین الملل به عنوان یک نظام حقوقی غیر سازمان یافته، در تضمین اجرای قواعد خود تا حدود زیادی با عدم تمرکز روبرو می باشد. نتیجه مستقیم فقدان سازوکارهای نهادین دارای صلاحیت اجباری جهت مقابله و مجازات نقض های حقوق بین الملل، شناسائی حق هر دولت در توسل به اقدامات متقابل (خودیاری) برای مقابله با نقض تعهدات بین المللی و جبران خسارات وارده می باشد. استفاده برخی دولتها از تحریم اقتصادی، بدون وجود مجوز قبلی شورای امینت و خارج از سیستم امنیت جمعی منشور، باعث گردیده تا مشروعیت این اقدامات از حیث انظباق آنها با موازین حقوقی بین المللی با شک و تردید همراه باشد. تحریم کنندگان در توجیه اقدامات خود به اصل آزادی دولتها در برقراری یا قطع روابط تجاری خود با سایر دولتها استناد می کنند. در پاره ای از موارد نیز استفاده از تحریم های یکجانبه به عنوان ابزاری جهت پیشبرد اهداف سیاست ملی دولتهای قدرتمند بوده است. با این حال، هدف نهائی از اجرای تحریم های اقتصادی یکجانبه هر چه باشد، باید با لحاظ تعهدات بین المللی دولتها به موجب معاهدات بین المللی حقوق بشری باشد. عدم توجه به آثار زیانبار تحریم ها بر وضعیت کلی حقوق بشر در کشور هدف، نه تنها مشروعیت این اقدامات را از بین می برد، بلکه مسوولیت دولت یا دولتهای تحریم کننده را نیز به موجب حقوق بین الملل دامن می زند. متن کامل مقاله

هیلاری کلینتون و دونالد ترامپ؛ کدامیک به نفع ایران است؟

سفیر اسبق ایران در اوکراین به بررسی ابعاد مختلف روی کار آمدن دو نامزد نهایی ریاست جمهوری آمریکا از منظر منافع ملی جمهوری اسلامی ایران پرداخته است...خانم کلینتون در دوره اول اداره اوباما، در گام اول با اعمال سیاست‌های تحریمی فلج‌کننده، کارآمدترین خدمت را در تحقق‌یافتن آمال و امیال رژیم صهیونیستی در پرونده اتمی و صدور قطعنامه‌های معروف علیه ایران متبلور کرد...برخی دیگر با وجود آثار مثبت پیروزی کاندیدای دموکرات نه از نوع شخصیت بی‌بدیلی مانند اوباما که عملا متضمن نسخه‌ای پرثمرتر و پرسودتر برای ایران شد، بلکه از نوع خانم کلینتون که سابقه شخصی و رویکرد طرفداری صریح‌تر و عیان‌تر به‌نفع اسرائیل را دارد...برخی دیگر ترامپ را به علت اینکه سیاست خارجی او را در خدمت منافع درون‌گرایی آمریکایی‌ها و تحقق منافع سفیدپوستان و ثروتمندان و در تقابل با مهاجرپذیری و بیگانه‌ستیزی قلمداد می‌کنند، بیشتر در خدمت به منافع ایران می‌بینند و روی کارآمدن آن را موجب خیر و منافع برای سیاست خارجی ایران ارزیابی می‌کنند.

برجام و معمای تحریم­های جداگانه ایالت­های آمریکا علیه ایران

نویسنده: اسفندیار خدایی دانشجوی دکتری مطالعات آمریکای شمالی دانشگاه تهران

این مطلب در آذرماه 1394 در مجله "همشهری ماه" چاپ شده است

به طور کلی تحریم­های آمریکا علیه ایران را می­توان به سه دسته تقسیم کرد: 1- دستورات اجرائی رئیس جمهور 2- قوانین مصوب کنگره، 3- تحریم­ های ایالات و دولت­های محلی آمریکا. مطابق توافق برجام در ازای توقف غنی­ سازی اورانیوم در ایران و انجام نظارت­های شدید توسط آژانس بین­ المللی انرژی هسته ­ای، آمریکا تعهد داده است که تحریم­ هایی که در دسته نخست قرار دارند پس از حصول شرایط مندرج در توافق به دستور رئیس جمهور لغو ­شوند. تحریم­ هایی که در دسته دوم قرار دارند یعنی قوانین کنگره تعلیق می­شوند؛ مطابق این قوانین، رئیس جمهور اختیار دارد در شرایط خاصی آنها را تعلیق کند. اما در مورد دسته سوم مطابق بند 25 صفحه 16 متن توافق برجام دولت آمریکا متعهد شده است که «اقدامات مناسبی» در زمینه تحریم­ های ایالت­ها و دولت­های محلی در راستای برجام انجام دهد و ایالت­ها و دولت­های محلی آمریکا را «تشویق کند» که از اقداماتی که برخلاف برجام است خودداری کنند

رویکردی سازه انگارانه به روند تکامل و تشدید سیاست تحریمی آمریکا علیه ایران (2012-1980)

دکتر سیداصغر کیوان حسینی، دانشگاه علامه؛ فهیمه عشرتی خلیل آباد، دانشگاه فردوسی

در چارچوب روابط پرتنش و فراز و نشیب میان آمریکا و ایران، رویکرد تحریمی ایالات متحده از اهمیت خاصی برخوردار است. عملکرد مزبور که حدود سه دهه یعنی از زمان کارتر سابقه دارد، در مقاطع مختلف با نوساناتی همراه بوده است. به عبارت دیگر، الگوی برخورد آمریکا با تهدید ایران، بر محور سیاست تحریم، در دوره های جنگ سرد، دهه پایانی قرن بیستم و شرایط بعد از یازدهم سپتامبر، مسیری تکاملی و رو به گسترش را طی کرده که در کنار تاثیرپذیری دائمی از انگیزه ها و ملاحظات واقع گرایانه، به تدریج به دستمایه های سازه انگارانه آن نیز افزوده شده است. نوشتار حاضر می کوشد که بر اساس منطق ناظر بر مکتب یادشده (سازه انگاری)، تصویر جدیدی از رفتار تحریمی علیه ایران را در طول دهه های گذشته ارائه نماید. بر این پایه فرضیه محوری این نوشتار عبارت است از اینکه: سیاست تحریمی آمریکا علیه ایران در طول سه دهه گذشته از روندی تکاملی برخوردار بوده، به گونه ای که در کنار تداوم پایبندی به ملاحظات واقع گرا، به وجه سازه انگارانه اش افزوده شده است. متن کامل مقاله

ایران و امریکا در عراق: تنوع کنش ها

علی اکبر اسدی؛ پژوهشگر مرکز تحقیقات استراتژیک

روابط ایران و امریکا در طول دهه های گذشته با تضادهای ایدئولوژیک و منازعات و رقابت های استراتژیک مهمی همراه بوده است. رقابت هایی که به خصوص در منطقه خاورمیانه تشدید شده و در برخی مواقع دو کشور را در آستانه رویارویی مستقیم نظامی قرارداده است. با این حال، نوع روابط ایران و امریکا در حوزه عراق، الگوی متفاوتی را نشان می دهد و بیانگر فاصله گرفتن دو طرف از منازعات و رقابت های استراتژیک کلان و تمایل به برخی همکاری های ضمنی و غیرمستقیم در این حوزه است. برخلاف دو دیدگاه کلان عمده مطرح شده در مورد روابط ایران و امریکا در عراق، یعنی تعاملات و همکاری های استراتژیک تمام عیار دو طرف یا رقابت و رویارویی کامل طرفین در عراق، در این نوشتار بر این موضوع تاکید می شود که به رغم تضادهای ایدئولوژیک و منازعات و رقابت های استراتژیک ایران و امریکا در خاورمیانه و تداوم نسبی رقابت ها در حوزه عراق، تنگناها و محدودیت های ژئوپلیتیک این حوزه و مواجه شدن تهران و واشینگتن با برخی تهدیدات مشترک، دو کشور را به سمت نوعی از همکاری های ضمنی و غیرمستقیم سوق داده است. در نتیجه با متاثر شدن اهداف و رقابت های استراتژیک ایران و امریکا در عراق از چالش ها و تهدیدات نوظهور ناشی از محیط ژئوپلیتیکی خاص عراق و تغییرات آن، بسترهای مهمی برای همکاری ضمنی بین ایران و امریکا در این حوزه بروز یافته است. متن کامل مقاله

ظرفیت استراتژیک ایران در دکترین خیزش صلح آمیز چین

دکتر وجیهه‌سادات پورنجفی،دانشگاه شهید بهشتی؛ دکتر شهروز شریعتی، دانشگاه تربیت مدرس

جمهوری خلق چین به‌عنوان بزرگ‌ترین اقتصاد جهان که از سویی برخوردار از فناوری‌های مؤثر و از سوی دیگر دارای حوزه تمدنی متفاوت از غرب است، از جمله کشورهایی محسوب می‌شود که همواره در سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران از جایگاه ممتازی برخوردار بوده است. افزون بر این، نیاز رو به افزایش چین به منابع انرژی فسیلی، روابط تاریخی دوستانه ایران و چین به‌همراه مخالفت چین با سیاست‌های یکجانبه‌گرایانه آمریکا از دیگر عواملی هستند که در ظاهر به‌نظر می‌رسد می‌توانند تکوین روابط راهبردی ایران و چین را تسهیل کنند. با این وجود به‌نظر می‌رسد روابط دو کشور به‌واسطه نحوه تفکر رهبران نسل چهارم و پنجم چین همواره دستخوش فراز و نشیب‌هایی بوده است، به‌گونه‌ای که این روابط در حوزه‌های انرژی و اقتصاد محدود شده است. این پژوهش با مفروض گرفتن این نکته که روابط اقتصادی ایران و چین بویژه در حوزه انرژی طی سالهای پس از جنگ سرد افزایش قابل ملاحظه‌ای یافته است، می‌کوشد تا امکانات و تهدیدات و فرصت‌های ناشی از این رویداد را با تمرکز بر مطالعه منابع و اسناد چینی مربوط به انتخاب‌های استراتژیک بین‌المللی چین در قرن 21 در دوره موسوم به خیزش صلح‌آمیز در سیاست خارجی چین مورد بررسی و سنجش قرار دهد و به این پرسش پاسخ دهد که ایران در انتخاب‌های نوین چین واجد چه میزان ظرفیت استراتژیک است؟ مقاله ضمن بررسی نگاه چین به نظام و امنیت بین‌المللی پس از جنگ سرد و با بهره‌گیری از آمار و داده‌های مستند، این فرضیه را مورد بررسی قرار خواهد داد که: «به‌نظر می‌رسد الزامات معرفتی و راهبردی در دکترین خیزش صلح‌آمیز چین، با وجود بازتولید عناصر هویتی و معرفتی مستقل از غرب، مانع از تحقق سطح عالی روابط بین جمهوری اسلامی ایران و جمهوری خلق چین در کوتاه مدت و میان مدت خواهد بود». متن کامل مقاله

تأثیر شکاف‏های اجتماعی بر امنیت ملی ایران؛ در جستجوی چارچوبی تحلیلی

دکتر رضا خلیلی؛ دانشگاه خوارزمی

جامعه ایران از نظر فرهنگی متکثر است و از این رو، زمینه تعارض اجتماعی و منازعه سیاسی به صورت بالقوه در آن وجود دارد، اما این سؤال به ویژه در دهه‏ های اخیر مورد توجه قرار گرفته که شکاف‏های اجتماعی چه تأثیری بر امنیت ملی ایران دارند؟ در پاسخ، فرضیه نویسنده این است که تراکم شکاف‏های اجتماعی طی دهه‏های اخیر در داخل، همزمان با عوامل تقویت‌کننده منطقه‏ای و بین‏ المللی باعث تبدیل شکاف به جنبش اجتماعی شده که بر امنیت ملی ایران مؤثر است. بررسی این فرضیه با استفاده از نتایج تحقیقات موجود و با روش فراتحلیل صورت می‏گیرد. ابتدا نظرات و دیدگاه‏ها در مورد شکاف‏های اجتماعی در ایران بر اساس مطالعات انجام‌شده مورد بررسی قرار می‏گیرند، سپس تلاش می‏شود گونه‏ شناسی دقیق و جامع از انواع شکاف‏های اجتماعی در ایران ارائه و در نهایت، عوامل و شرایط تأثیر این شکاف‏ها بر امنیت ملی ایران با استناد به نتایج تحقیقات صورت‌گرفته در این زمینه، در قالب چارچوب تحلیلی مورد توجه قرار ‏گیرد. در پایان نیز توصیه‏ های سیاست‌گذارانه برای مواجهه عالمانه با مسئله شکاف‏های اجتماعی در ایران پیشنهاد می‏شود.  متن کامل مقاله

برجام، پرونده اتمی ایران و بسترهای غیرامنیتی‌سازی امنیتی‌سازی

دکتر فرزاد رستمی، مسعود نادری؛ دانشگاه رازی کرمانشاه

بسیاری از نظریه‌پردازان در مقوله امنیت بر آنند، که کشور ایران منطق معادلات امنیتی را در سطح منطقه و جهان رعایت نمی‌کند و همین امر دشواری‌های سیاسی را برای کشورهای منطقه و حتی خود ایران در پی داشته است. این مقاله با اتخاذ رویکردی تحلیلی-تبیینی بر آن است تا مولفه‌های اصلی و سطوح عملکرد جمهوری اسلامی ایران را در توافق برجام، و در چارچوب رویکرد امنیتی‌سازی و غیرامنیتی‌سازی، مورد واکاوی قرار دهد. آنچه که در نوشته حاضر مورد توجه است وجود رویدادی است که توانسته تفاوتی معنادار را در روندهای پیشینی و پسینی خود به وجود آورد. برجام با شاخصه‌های خود موجبات تغییر در جایگاه جمهوری اسلامی ایران را فراهم آورده است و نشان‌دهنده این موضوع است که جایگاه ایران در جامعه بین‌الملل مورد پذیرش واقع گردیده است و دولت ایران عادی‌سازی روابط با غرب را در دستور کار خود جای داده است تا بتواند جایگاه خود در منطقه و جهان را بازسازی نماید. لینک مطلب

«موازنه همه جانبه» و ائتلاف سازی عربستان سعودی در قبال جمهوری اسلامی ایران

دکتر عبدالمجید سیفی؛ دکتر ناصر پورحسن؛ دانشگاه آیت الله بروجردی

پس از پیروزی انقلاب اسلامی، ائتلاف های منطقه ای متعددی در مناطق ژئوپلتیک پیرامونی ایران و به ویژه در شبه جزیره عربستان ایجاد شده است. یکی از بازیگران منطقه ای و محوری این ائتلاف ها، عربستان سعودی است. مبنای استدلال مقامات سعودی در این ائتلاف سازی ها، «موازنه تهدید» بوده که در مواجهه با جمهوری اسلامی، به مثابه منشاء تهدید شکل می گیرند. این مقاله با رد استدلال مذکور درپی پاسخ به این سوال است که نقش آفرینی عربستان در موازنه سازی در منطقه خاورمیانه، به ویژه در حوزه خلیج فارس و شبه جزیره عربستان علیه جمهوری اسلامی بر چه مبنایی انجام می شود؟ فرضیه ای که به عنوان پاسخ اولیه پردازش شده، این گونه صورت بندی شده است که ریشه واقعی ائتلاف سازی های عربستان از شکل گیری شورای همکاری خلیج فارس تا ائتلاف حمایت از عملیات «طوفان قاطعیت» علیه جنبش انصارالله یمن در سال 2015 علیه جمهوری اسلامی، «موازنه همه جانبه» است که منشا آن، به بحران های داخلی این کشور برمی گردد. فرضیه این مقاله با روش تحلیل توصیفی- تحلیلی پردازش شده است. متن کامل مقاله

ترجمه رسمی متن کامل توافق هسته ای برجام

متن کامل برجام؛ ترجمه رسمی توسط وزارت خارجه؛ به همراه ضمائم   دانلود کنید

تغییر یا تداوم چرخه سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران در تقابل با تهدیدات امنیت ملی

مصدق گنج‏ خانلو، دانشجوی دکتری علوم سیاسی دانشگاه تهران

جلال ثناقربانی، دانشجوی دکتری مطالعات انقلاب اسلامی، پژوهشکده امام خمینی

پژوهش حاضر با بهره‏گیری از روش سناریونویسی، برآوردی از سیاست خارجی دولت یازدهم ارائه کرده است. در همین راستا، تقاطع دو عدم قطعیت «تعامل/ تقابل با غرب» و «انبساط/ انقباض فضای سیاسی» سه وضعیت یا سناریوی محتمل را برای آینده سیاست خارجی دولت یازدهم فراهم می‏آورد. به این ترتیب، آینده‏های ممکن سیاست خارجی در قالب سه سناریوی محتمل «همگرایی انطباقی» و «واگرایی فزاینده» و «واگرایی انقلابی» مشخص می‏شوند. مطالعه تاریخی چند دهه گذشته سیاست خارجی کشور نشان می‏دهد پس از یازدهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری و ورود مجدد کشور به وضعیت «همگرایی انطباقی» چرخه سیاست خارجی کشور کامل گردیده است. متن کامل مقاله

پایان نامه: مطالعه استراتژی توسعه صنعتی چین و پیشنهادهایی برای ایران

استاد راهنما: حمید کردبچه | استاد مشاور: نادر مهرگان | دانشجو: جلال شریفی

توسعه‌ی اقتصادی کشور چین پس از سال 1978، یکی از وقایع مهم اقتصادی جهان در طول سه دهه‌ی گذشته بوده است. به قدرت رسیدن شیائوپینگ در سال 1978 که، از او به عنوان معمار اقتصاد چین یاد می‌شود سبب شد که، کشور کمونیستی و فقیر چین، در طی مدت کوتاهی به رده‌ی کشورهای موفق ارتقا یابد. این کشور، با اعمال سیاست‌های مناسب اقتصادی، اجرای اصلاحات تدریجی اقتصادی، هم‌چنین باز کردن بیشتر اقتصاد کشور، توسعه‌ی اقتصادی جدیدی را آغاز کرد که، کاملا با توسعه‌ی اقتصادی دوران مائو متفاوت بود. رویکرد اقت ... دانلود کنید

نحوه بازنمایی ایدئولوژی در روزنامه های ایرانی و خارجی درباره برنامه هسته ای ایران

دکتر گیتی تاکی، مریم نخعی؛ دانشگاه سیستان و بلوچستان

ایدئولوژی ها ساخت هایی معنایی هستند که در تولید، بازنمایی و تغییر روابط نابرابر قدرت نقش دارند و به واسطه معنا با گفتمان و زبان که ابزار تولید معناست، پیوند می خورند. ایدئولوژی ها در قالب رخدادهای گفتمانی، تولید می شوند و انتقال می یابند. عناوین خبری مطبوعات نمونه های این رخدادهای گفتمانی هستند. در این پژوهش در چارچوب تحلیل گفتمان انتقادی و با بهره گیری از مولفه های جامعه شناختی- معنایی الگوی تحلیلی ون لیوون (1996) همچون «حذف، اظهار، پیوند زدن، ارزش دهی و تفکیک کردن»، به بررسی چگونگی بازنمایی ایدئولوژی ها درباره برنامه هسته ای ایران در سال 1390 در روزنامه های داخلی و خارجی به شکل تحلیلی و توصیفی پرداخته شده و بسامد استفاده از این مولفه ها توسط هر دو گروه از روزنامه ها تعیین و مقایسه گردیده است تا به این سوال پاسخ داده شود که بازنمایی ایدئولوژی در برنامه مذکور با استفاده از کدام مولفه های جامعه شناختی ـ معنایی صورت می گیرد و آیا نحوه این بازنمایی و بسامد استفاده از مولفه ها در روزنامه های داخلی و خارجی یکسان است. برای این منظور 242 عنوان از دو روزنامه داخلی ایران و کیهان و دو روزنامه خارجی گاردین و واشنگتن پست درباره موضوع هسته ای ایران مورد بررسی تحلیلی و توصیفی قرار گرفت. نتایج تحلیل حاکی از این است که نوع مولفه های به کاررفته یکسان است و میزان استفاده از مولفه ها در روزنامه های ذکرشده، بیشتر در مولفه حذف، تفاوت می کند، اما نحوه استفاده از این مولفه ها متفاوت و منطبق بر ایدئولوژی و دیدگاهی است که از آن جانبداری می کنند. در واقع ایدئولوژی های متفاوت به بهره گیری متفاوت از مولفه های زبانی منجر می شود متن کامل مقاله.

امنیت هستی شناختی و استمرار مناقشه هسته ای ایران و غرب

دکتر فرزاد رستمی، مسلم غلامی حسن آبادی؛ دانشگاه رازی کرمانشاه

امنیت هستی شناختی منازعات و مناقشات پایدار در روابط بین الملل را تحلیل می کند. منازعات و مناقشاتی که ممکن است منافع فیزیکی و رئالیستی کشورها را به خطر اندازد اما امنیت هویتی آنها را از طریق حفظ شرافت فردی و ملی، نگاه غرورآمیز به مسائل داخلی و بین المللی و پرهیز از شرم تضمین کند. در این میان سیاست خارجی جمهوری اسلامی در سه دهه اخیر در عرصه بین المللی بازتابی از مبانی هویت ساز خود بوده است. این موضوع در مساله هسته ای نمود عینی بیشتری دارد. مقاله پیش رو مدعی است که رفتار سیاست خارجی ایران در مساله هسته ای در چارجوب مولفه های هویت ساز (روایت بیوگرافیک) معنا و مفهوم می یابد. بنابراین عناصر هویت ساز جمهوری اسلامی ایران، نظام اعتماد پایه متصلب جمهوری اسلامی- حفظ هویت و روال های جاری، اطمینان جمهوری اسلامی از جامعیت هویت و بی اعتمادی ایران نسبت به ایالات متحده در مناقشه هسته ای که ریشه در اقدامات براندازانه و استراتژی تغییر رژیم ایران در طول چند دهه اخیر دارد، مناقشه هسته ای را به درازا کشانده است. بنابراین اصرار ایران بر حفظ چرخه سوخت هسته ای و بومی شدن غنی سازی اورانیوم، ایستادگی در مقابل تحریم ها و تهدیدها و حفظ مولفه های هویتی، عزت مندی نظام جمهوری اسلامی و پرهیز از شرم تلقی می شود است. بر اساس چارچوب این نظریه ، تنها پذیرش حق غنی سازی بومی در ایران، رفتار عادلانه با برنامه صلح آمیز هسته ای ایران، تغییر رفتار مبتنی بر زور و زیاده خواهی طرف مقابل می تواند تامین کننده امنیت هویتی جمهوری اسلامی ایران باشد متن کامل مقاله.

بررسی دیپلماسی‌ انرژی جمهوری اسلامی ایران: دوران خاتمی و احمدی‌نژاد

دکتر هادی آجیلی، سید عسکری واجدی روشن؛ دانشگاه علامه طباطبایی

در دوران کنونی روزبه‌روز بر اهمیت دیپلماسی انرژی و به تبع آن بر اهمیت نفت به عنوان اصلی‌ترین عامل سیاسی در چرخه انرژی افزوده می‌شود. با بررسی دقیق در نوسانات صورت گرفته در تولید و صادرات و همچنین شرکت‌های سرمایه‌گذار در دو دوره ریاست جمهوری خاتمی و احمدی‌نژاد می‌توان به خوبی به اهمیت و ضرورت تدوین دیپلماسی انرژی برای جمهوری اسلامی ایران پی برد. در این راستا این مقاله درصدد است تا دیپلماسی انرژی را با تمرکز بر نفت در این دو دوره بررسی کند. این مقاله به دنبال پاسخ به این سئوال است که دیپلماسی انرژی جمهوری اسلامی ایران در این دو دوره مشخص دارای چه ویژگی‌هایی بوده است و آیا می‌توان سخن از دیپلماسی مشخص و مدون به میان آورد؟ با توجه به ویژگی‌های دیپلماسی انرژی در دوره ریاست جمهوری خاتمی و احمدی نژاد، باید گفت که جمهوری اسلامی ایران دارای دیپلماسی انرژی مدون و مشخصی در این دو دوره نبوده است. از جمله تشابهات، مدون نبودن و نبودِ برنامه مشخص در حوزه انرژی به‌طور عام و نفت به‌طور خاص و از تمایزات، نوع نگاه آن‌ها به دیپلماسی و اتخاذ سیاست‌های متفاوت است. متن کامل مقاله

گفتمان اعتدال‌گرایی در سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران

دکتر جلال دهقانی فیروزآبادی، دانشگاه علامه طباطبایی

با آغاز به کار دولت یازدهم در 13 مرداد ماه 1392 خرده گفتمان دیگری در چارچوب کلان گفتمان اسلام‌گرایی در سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران ظهور کرد. این خرده گفتمان، براساس گفتمان عام این دولت، اعتدال‌گرایی نامیده می‌شود. بر مبنای منطق تحول و چرخة گفتمانی در سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران گفتمان اعتدال‌گرایی را می‌توان "آرمان‌خواهی واقع‌بینانه" یا "آرمان‌گرایی واقع‌بین" نامید. دال مرکزی گفتمان اعتدال‌گرایی تعادل و توازن است که برحسب توازن بین آرمان و واقعیت، انواع عقلانیت، مصالح اسلامی و منافع ملی، اهداف سیاست خارجی، اهداف و ابزار سیاست خارجی، عناصر قدرت ملی، اعمال قدرت و دیپلماسی، حق و تکلیف، سه اصل عزت، حکمت و مصلحت، ساختار سیاست خارجی و توسعه روابط خارجی تعریف می‌شود. عناصر و دقایق گفتمان اعتدال‌گرایی نیز عبارتند از: آرمان‌گرایی، واقع‌گرایی، عقل‌گرایی متوازن، تکلیف‌گرایی معطوف به نتیجه، تعامل‌گرایی‌ سازنده، امنیت‌طلبی، منزلت‌طلبی، صلح‌طلبی، عدالت‌گرایی، تحول‌گرایی، کمال‌گرایی، توسعه‌گرایی متوازن و چندجانبه‌گرایی متوازن. با این تعاریف سئوال اساسی مقاله پیش رو این است که گفتمان اعتدال‌گرایی برحسب دقایق و اجزای خود چگونه می‌تواند به تحقق اهداف سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران مساعدت نماید؟ در پاسخ به این پرسش، مقاله حاضر این فرضیه را مد نظر قرار می‌دهد که گفتمان اعتدال‌گرایی به عنوان یک خرده گفتمان در کلان گفتمان اسلام‌گرایی ظرفیت بالاتری را برای بهره‌گیری از واقع‌بینی در تحقق اهداف و منافع سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران به خدمت گیرد. متن کامل مقاله

نظام امنیت منطقه‌ای در خلیج‌فارس و تأثیر آن بر امنیت ملی عراق پساصدام

دکتر فرزاد رستمی، محمدصالح ایومن، کرم رضا کرمیان هابیلی؛ دانشگاه رازی کرمانشاه

فروپاشی نظام دوقطبی زمینه ورود به عرصه جدیدی از مطالعات امنیتی به‌شمار می‌رود. ناتوانی جریان غالب در تعریفی موسع و چندبعدی از مفهوم امنیت، منجر به پیدایش مکاتب نظری جدیدی در عرصه روابط بین‌الملل شد. مکتب کپنهاک از‌جمله این مکاتب نظری است. این مکتب با تحلیل در سطح منطقه‌ای به مطالعه امنیت ملی کشورها می‌پردازد. یکی از مواردی که بر امنیت ملی کشورها تأثیری عمده می‌گذارد، کیفیت نظام امنیتی منطقه‌ای است. ساختار نظام امنیت منطقه‌ای از سوی دولت‌های واقع در یک منطقه خاص جغرافیایی و با هدف تأمین امنیت در آن منطقه شکل می‌گیرد، چگونگی شکل‌گیری ساختارهای امنیت منطقه‌ای هم می‌تواند موجبات ارتقای سطح امنیت ملی بازیگران را فراهم کرده و هم کاهش ضریب امنیت ملی را موجب شود. مقاله حاضر با رویکردی سازه‌انگارانه و در چارچوب ساختار نظام امنیت منطقه‌ای که متکی بر نظریه امنیت مورد نظر «باری بوزان» است، با روش تبیین علّی به واکاوی این پرسش‌ها می‌پردازد که نظام امنیت منطقه‌ای خلیج‌فارس در دوره پساصدام چه تأثیری بر امنیت ملی این کشور داشته است؟ نقش قدرت‌های منطقه‌ای و آمریکا در ایجاد این نظم چه بوده است؟ یافته‌های پژوهش حاکی از آن است که نظام امنیت منطقه‌ای در دوره پساصدام بر پایه توازن قدرت میان جمهوری اسلامی ایران و عربستان شکل گرفته است. توازن جدید به تشدید رقابت‌های قومی- مذهبی در صحنه داخلی عراق و شکست فرایند دولت‌سازی و همچنین ناکامی در طرح‌ریزی سیاست خارجی و منطقه‌ای منظم و مدون در این کشور انجامیده است که با حضور قدرت فرامنطقه‌ای چون ایالات متحده آمریکا به‌عنوان بازیگری موازنه‌بخش بر کاهش ضریب امنیت ملی این کشور بیش از پیش افزوده است. هدف اصلی نوشتار حاضر این است که روندها و عوامل مؤثر در شکل‌گیری نظم امنیتی نوین را تشریح کرده و پیامدهای این نظم بر امنیت ملی عراق را مورد بررسی قرار دهد. متن کامل مقاله

یازده دستاورد و سه مانع برجام

بنا بر تبصره یک قانون «اقدام متناسب و متقابل دولت جمهوری اسلامی ایران در اجرای برجام» مصوب مجلس شورای اسلامی، وزیر امور خارجه موظف است روند اجرای توافقنامه را هر سه ماه یک بار به کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی گزارش دهد. در همین چارچوب دومین گزارش سه ماهه روند اجرای برجام مربوط به فاصله زمانی ۲۶ فروردین لغایت ۲۶ تیرماه ۱۳۹۵ ابتدای این هفته منتشر شد.

تحلیل دو رسانه روسی و آمریکایی: پس از شکست کودتا اینک محور «ترکیه - ایران - روسیه» در منطقه شکل می‌گیرد؟

پس از وقوع کودتا در ترکیه و محکوم کردن کودتا توسط ایران و روسیه و در مقابل، سکوت مقامات و محافل غربی در ساعات ابتدایی کودتا و همچنین تنش هایی که بین ایالات متحده و ترکیه بر سر استرداد فتح الله گولن به وجود آمد، برخی رسانه ها و تحلیل گران بر این باورند که شاید ترکیه در سیاست خارجی خود تغییراتی ایجاد کند؛ تغییراتی که ممکن است در راستای بهبود روابط و مناسبات ترکیه با ایران و روسیه و فاصله گرفتن هر چه بیشتر این کشور از غرب و ایالات متحده باشد. به گزارش «تابناک»، در همین زمینه، سایت روسی «آر بی تی اچ» و پایگاه آمریکایی «المانیتور» به امکان چرخش روسیه به سمت ایران و روسیه پرداخته و معتقدند

نظرات هیلاری کلینتون و دونالد ترامپ ترامپ درباره برجام و ایران + نمودار

در این نمودار موضوعاتی مثل برجام، حقوق بشر، روابط با ایران، روابط آمریکا با متحدین این کشور در خاورمیانه،افغانستان، حزب الله، عراق، اسرائیل و عربستان از دیدگاه هیلاری کلینتون و ترامپ به تصویر کشیده شده است

بازنمایی گفتمان مشروعیت فعالیت هسته ای ایران از نگاه آمریکا

دکتر مریم سادات غیاثیان، زهرا نامور

سیاستمدار ایدئولوژی شخصی خود یا گروهش را در تولید متن سیاسی و با هدف خاصی به کار می گیرد. این ایدئولوژی را می توان از طریق شناخت راهکار گفتمانی انکار استخراج نمود که در آن، چیزی در ابتدا به حالت مثبت ارائه و سپس با استفاده از یک اصطلاح خاص مانند «اما» رد می شود و برای مشروعیت بخشی به «خود» و مشروعیت زدایی از «دیگری» به کار می رود. ساختار خرد متن سرمقالات غربی که به موضوع فعالیت هسته ای ایران اختصاص یافته اند، همراه با شیوه انکار، مشروعیت این فعالیت و سلطه آمریکا بر آن را به شیوه خاص خود بازنمایی می کنند. بر این اساس، مقاله پیش روی، با رویکردی انتقادی، کاربرد انکار را در سرمقالات مذکور در روزنامه های آمریکایی واشنگتن پست و وال استریت ژورنال و روزنامه های انگلیسی ایندیپندنت و گاردین در مقطع زمانی 2009 مورد بررسی قرار داده است تا در پی پاسخ این سوال باشد که چگونه مطبوعات غربی مشروعیت فعالیت هسته ای ایران را از نگاه آمریکا بازنمایی کرده اند. ماحصل یافته های پژوهش حاکی از آن است که رویکرد آمریکا نسبت به فعالیت هسته ای ایران، رویکرد تک قطبی و انحصاری است و مطبوعات غربی در جهت مشروعیت بخشی به این نگرش، بیشترین استفاده را از راهکار انکار به شیوه موجه سازی نظری و جلوه نمایی عقلانی دارند. متن کامل مقاله

رویکرد اتحادیه اروپا به مسئله هسته‌ای ایران

دکتر احمد سلطانی نژاد؛ مهدی شاپوری؛ دانشگاه تربیت مدرس

شناخت رویکرد و سیاست اتحادیه اروپا در مسئله هسته‌ای ایران و عوامل تاثیرگذار بر آن از جهات مختلف حائز اهمیت است و می‌تواند به‏عنوان تجربه ارزشمندی برای جمهوری اسلامی ایران در روابط با این اتحادیه و اعضای آن در آینده عمل کند. این مقاله با طرح این پرسش که «رویکرد اتحادیه اروپا در مورد مسئله هسته‌ای ایران چگونه بوده و چه عواملی در این راستا تاثیرگذار بوده‏اند؟»، به کندوکاو در این باب پرداخته و تلاش دارد با نگاهی جامع، این موضوع را مورد بررسی قراردهد؛ علاوه بر این، تلاش بر این است تا با شناخت بهتر این مسئله، درس‏هایی برای آینده روابط جمهوری اسلامی ایران با اتحادیه اروپا و به‌ویژه اعضای موثر آن ارائه شود. استدلال اصلی مقاله این است که در روابط جمهوری اسلامی ایران و اتحادیه اروپا از اول انقلاب تاکنون، چرخه‏ای از تعامل و تقابل وجود داشته و نحوه برخورد اتحادیه اروپا با کشورمان در مسئله هسته‌ای نیز در چهارچوب همین چرخه قابل درک است. ریشه این چرخه تعامل و تقابل عمدتا به دو موضوع برمی‏گردد: یکی، سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران نسبت به نظام بین‌الملل و غرب و نحوه تعامل با اروپایی‌ها در مورد اختلافات فی‏مابین و دیگری، رویکرد امریکا نسبت به ایران است. البته مسائل دیگری مانند امنیت و ثبات خاورمیانه، سطح بالای روابط اتحادیه اروپا به‌ویژه تروئیکای این اتحادیه با رقبا و دشمنان منطقه‏ای ایران، برآوردهای سرویس‏های جاسوسی برخی کشورهای اروپایی نیز در برخورد اروپایی‌ها با ایران در بحث هسته‌ای تاثیر داشته‏اند که در این مقاله به آنها نیز اشاره خواهد شد. متن کامل مقاله

روابط امریکا و چین در خلیج فارس: همکاری یا تقابل

دکتر محمدعلی موسوی، دانشیار مطالعات آمریکای شمالی، دانشگاه تهران

اسفندیار خدایی، دانشجوی دکتری مطالعات آمریکای شمالی، دانشگاه تهران

مجله علمی پژوهشی روابط خارجی (پژوهشکده تحقیقات راهبردی) تابستان 1395

این پژوهش استراتژی امریکا را در قبال چین در منطقه خلیج فارس بررسی می‌کند و کوشیده است به این پرسش پاسخ دهد که با توجه به وابستگی روزافزون چین به منابع انرژی خلیج فارس، امریکا به عنوان قدرت هژمون چه سیاستی را در قبال چین در این منطقه دنبال کرده است؟ آیا سیاستی لیبرال در پیش گرفته و با چین همکاری کرده است یا با اتخاذ سیاستی واقع‌گرا در پی تقابل و مهار چین بوده است. این پژوهش به روش مطالعه موردی و با بهره‌گیری از دو نسخه واقع‌گرا و لیبرال نظریه ثبات هژمونیک بر این مدعی است که استراتژی امریکا تعامل آمرانه بوده است که ترکیبی از هر دو رویکرد واقع‌گرایانه و لیبرال است. امریکا مانع حضور اقتصادی چین در خلیج فارس نشده است بلکه با رویکردی لیبرال با پکن تعامل داشته است؛ اما رفتار امریکا در قبال چین در بحران‌های پسایازده سپتامبر نظیر تحولات عراق و سوریه و بخصوص برنامه هسته‌ای ایران، امریکا با رویکردی واقع‌گرایانه کوشیده است چین را وادار به همراهی با سیاست‌های واشینگتن در منطقه سازد و این رقیب خود را در بعد استراتژیک در چهارچوب سیاست‌های امریکا مهار و کنترل کند. لیکن در طولانی‌مدت تعارض ذاتی در راهبرد تعامل آمرانه یعنی تعامل اقتصادی و مهار استراتژیک موجب شده است با عمیق‌تر شدن روابط پکن با کشورهای منطقه، ادامه این روند برای امریکا دشوارتر شود و پکن آزادی عمل بیشتری می یابد.

  دانلود متن کامل مقاله

تناقضات راهبرد ضدداعش ایالات متحد امریکا و موضوع همکاری با ایران

علیرضا میریوسفی، دانشجوی دکتری مطالعات آمریکای شمالی، دانشگاه تهران

مجله علمی پژوهشی روابط خارجی (پژوهشکده تحقیقات راهبردی) تابستان 1395

راهبرد اعلام شده امریکا علیه داعش، راهبردی متناقض و ناقص بوده است که در اعلام آن، خطوط سیاسی و حزبی داخل امریکا به خوبی قابل تشخیص بوده و عمدتا با توجه به نزدیک بودن انتخابات کنگره در سال 2014، تدوین شده بود. تعمق در این مورد و دلایل و نواقص آن، درک مناسبی از شیوه و ساختار تصمیم‌گیری در داخل امریکا درباره مسائل خاورمیانه را به دست می‌دهد که برای ایران هم بسیار مهم است. هرچند در این راهبرد، نامی از ایران برده نشده بود، ولی ایران به‌صورت بالقوه به‌عنوان بخشی از راه‌حل درازمدت این راهبرد نگریسته می‌شد. به همین خاطر صدور قطعنامه 2254 شورای امنیت درباره سوریه که ملاحظات ایران در آن لحاظ شده است، دور از انتظار نبوده است. موضوعات مهمی که این وضعیت را تبیین می‌کنند عبارتند از ساختار خاص سیاست‌سازی داخل امریکا که از برایند تمایلات دولت اوباما و فشارهای داخلی بر وی شکل می‌گیرد، نواقص و تناقضات این راهبرد و دیدگاه‌های مختلف داخل امریکا درباره چشم‌انداز همکاری با ایران برضد داعش و موانع آن. در این چهارچوب، بهره‌گیری نظریه سیاست بوروکراتیک گراهام آلیسون به همراه مدل خردتری تحت عنوان تمهید تعهد، توضیح مناسبی در مورد نحوه اعلام این ائتلاف علیه داعش ارائه می‌دهد. در مجموع ائتلاف اعلام شده علیه داعش یک استراتژی غیرجدی و نمایشی است، مشکلات فراوانی با توجه به خودداری امریکا از اعزام نیروی رزمی زمینی به سوریه دارد و بدون همکاری با ایران راه به جایی نخواهد برد متن کامل مقاله .

 

ایران و امریکا: چرخه منفی برسازی و استمرار مناقشه هسته ای

دکتر احمد سلطانی نژاد، مهدی شاپوری؛ دانشگاه تربیت مدرس

چکیده: یک دهه از تبدیل شدن برنامه هسته ای ایران به یک مناقشه در روابط ایران و قدرت های بزرگ و قرار گرفتن آن در کانون توجه محققان، سیاستمداران، افکار عمومی جهان و نهادهای بین المللی مربوطه می گذرد. اهمیت شناخت این مناقشه به منظور رصد و برخورد مقتضی با آن در حجم انبوهی از تحقیقات و گزارش های انجام گرفته در مورد آن و همچنین میزان قابل ملاحظه ای از قطعنامه ها و بیانیه های صادر شده از سوی طرفین و نیز نهادهای بین المللی مانند شورای امنیت سازمان ملل و آژانس بین المللی انرژی اتمی، کاملاً نمایان است. محققان و صاحبنظران زیادی از زوایای مختلف در مورد چگونگی و چرایی شکل گیری این مناقشه و همچنین چگونگی برخورد با آن اظهارنظر کرده اند. با این وجود، در مورد اینکه چرا این مناقشه یک دهه استمرار پیدا کرده، کار تحقیقی مستقل و جدی انجام نگرفته است. این مقاله با هدف پُرکردن این خلأ پژوهشی نگارش شده است. سئوالاتی که در این تحقیق قصد پاسخ به آنها را داریم عبارتند از اینکه چگونه نوع روابط ایران - امریکا باعث استمرار مناقشه هسته ای ایران شده است؟ و در این میان هدف نهایی امریکا در این مناقشه چیست؟ فرضیه اصلی که در این مقاله مورد بررسی قرار می گیرد، این است که استمرار مناقشه هسته ای ایران ریشه در «چرخه منفی برسازی» در روابط میان ایران و امریکا دارد. با وجود این چرخه، هدف نهایی امریکا در این مناقشه برچینش هسته ای است. روش تحقیق در این مقاله اسنادی - کتابخانه ای است. متن کامل مقاله

موازنه نرم؛ نگاه چینی به تقابل ایالات متحده امریکا با جمهوری اسلامی ایران

دکتر محمد عباسی، حسین بابایی؛ دانشکده علوم و فنون فارابی

دو کشور ایران و چین از امکانات بالفعل و بالقوة وسیعی برای گسترش مناسبات خود برخوردارند. در این میان رابطه چین با ج.ا.ا و شیوة تعاملی آن با ایالات‌متحده دارای اهمیت و قابل‌بررسی است. روابط ایران با چین به‌گونه‌ای روزافزون در کلیت سیاست خارجی ایران اهمیت می‌یابد. برخی هم‌پوشانی‌ها در سیاست خارجی دو کشور، مبادلات اقتصادی، نظامی و همکاری در حوزه انرژی، عوامل توسعه بخش روابط دو کشورند. از دیگر سو، انتخاب راهبردی چین و روابط همکاری‌جویانه این کشور با قدرت‌های غربی، به‌ویژه ایالات‌متحدة امریکا، عوامل محدودکنندة این روابط به شمار می‌آیند. ازاین‌رو، به سبب بررسی میزان پاسخگویی این تعامل بر تهدیدات امنیتی - نظامی غرب در مناقشة غرب با ج.ا.ا؛ نویسندگان مقاله با اتکا به نظریة موازنة نرم و با استفاده از روش تحقیق توصیفی؛ پس از طرح بنیان‌های نظری بحث، شاخص‌های الگوی مفهومی ادبیات نظری را به‌منظور بررسی، تأیید یا رد فرضیة اصلی در قالب پرسشنامة محقق‌ساخته با اعتبار موردقبول «آلفای کرونباخ (93.)» به 123 نفر اعضای جامعة نمونه منتخب از 180 نفر اعضای جامعة آماری متشکل از دیپلمات‌ها و استادان و مجریان سیاست خارجی، امنیت ملی و نظامی آگاه در امر موضوع تحقیق که دارای تحصیلات دست‌کم کارشناسی ارشد بوده و از زمان تشکیل پروندة هسته‌ای تا سال 1392 به‌طور مداوم یا حداقل سه سال (مدت تقریبی یک مأموریت ثابت) در این موضوع دخیل بوده‌اند، انتخاب کرده‌اند. نتایج بحث کاملاً گویای این امر است که رویکرد راهبردی چین در رابطه با ایالات‌متحده؛ موازنة نرم با تأکید و اولویت بر حوزة اقتصاد بوده و کلیة تعاملات می‌باید بر این اساس تعریف شود. ازاین‌رو، طبیعی است که در نگاه چینی به ایران نمی‌توان به‌جز هماهنگی هوشمندانة دیپلماتیک، همکاری‌های محدود نظامی، همکاری در سازمان‌های منطقه‌ای و بین‌المللی و همکاری اقتصادی، آن‌هم با ملاحظات خاص انتظار داشت که کلیة این موارد نیز عناصر موازنة نرم هستند. متن کامل را دانلود کنید

تغییر بدون تغییر: تحلیل محتوای روابط ایران و امریکا در پیام های نوروزی اوباما

دکتر محمدعلی موسوی، دانشکده مطالعات جهان

روابط سیاسی میان ایالات متحده امریکا و ایران بعد از انقلاب به صورت مداوم تحت تنش بوده است. به قدرت رسیدن اوباما در امریکا امید تازه ای را برای تغییر رویکرد به سوی بهتر شدن روابط دوجانبه به وجود آورد. این مقاله به بررسی چهار پیام نوروزی در ماه مارس سال های 2009، 2010، 2011 و 2012 می پردازد که توسط رئیس جمهور امریکا، باراک اوباما برای مردم ایران فرستاه شده بودند. با توجه به بررسی انتقادی سخنرانی ها، بیان اوباما در هر یک از پیام ها متفاوت بوده است، به طوری که از بیانی نرم و دوستانه در اولین پیام نوروزی به پیامی خصومت آمیز در پیام های دوم و سوم تغییر شکل داده است. نویسندگان بر این عقیده اند که این تغییر از طرفی ناشی از نبود اعتماد و نوسانات طولانی مدت حاکم بر روابط ایران و امریکا و از سوی دیگر ناشی از سیاست های داخلی این کشورها در چهار سال گذشته است. پیام چهارم با نارضایتی و دعای خیر همراه است که برخاسته از سیاست های داخلی امریکا و نیاز اوباما به ایرانی آرام برای پیروزی در انتخابات سال 2012 است. این مقاله اشاره می کند که اوباما به وسیله این پیام ها تلاش کرده است تا حداقل به صورت بیانی تغییر رویکردی را نسبت به روسای جمهور گذشته و خط مشی سلطه جویانه آنها نشان دهد. این شیوه بیان بی سابقه نشانگر تغییر بزرگی در رویکرد به روابط از هم گسیخته ایران و امریکا است. با این حال، روند پیچیده تصمیم گیری در سیاست خارجی امریکا، رئیس جمهور را از برگزیدن راهی کاملا متفاوت در مورد ایران بازداشته است.متن کامل مقاله

تحلیل گفتمان پیام های نوروزی اوباما (2009 و 2010)

دکتر محمد مهدی فرقانی، زرین زردار؛ دانشگاه علامه طباطبایی

این مقاله با هدف بررسی میزان تطابق پیام های نوروزی باراک اوباما با شعار تغییر، به سیر تحول گفتمان اوباما در زمینه رابطه با ایران و حل و فصل اختلافات میان آنها می پردازد. به این منظور پیام های نوروزی اوباما به ملت ایران به روش تحلیل گفتمان مورد بررسی قرار گرفته اند. بررسی پیام ها حاوی این نکته است که گفتمان اوباما در محورها و اصول همانند روسای جمهور سابق ایالات متحده، هدف حفظ و تقویت قدرت هژمونیک امریکا را دنبال می کند. در حقیقت، «تغییر» موردنظر اوباما، تنها در شیوه هایی تجلی پیدا کرده که برای تحقق این هدف به کار گرفته شده اند. از این منظر می توان گفتمان اوباما را مصداق تعبیر فوکو از روابط قدرت دانست که به اعتقاد او «نیت مند و فاقد فاعل» هستند و این شرایط عینی هستند که گفتمان او را تعین بخشیده اند. اشغال موضع فرادست به دلیل قدرت دسترسی به گفتمان به اوباما این امکان را می دهد که با استفاده از ابزارهای زبانی، جایگاه مسلط خود را تثبیت کند و به مدد همین برتری، افکار عمومی را برای استفاده از ابزارهای کنترلی، فشار و اجبار با خود همراه سازد  متن کامل مقاله .

اعتماد و روابط ایران و آمریکا: نظریات معمای زندانیان و «بازی اعتماد»

دکتر محی الدین مصباحی، دانشگاه بین المللی فلوریدا

اعتماد و تاثیرات آن در روابط بین الملل به طور کلی و به ویژه در تاثیرات آن در شکل دادن به محیط خصومت های بلندمدت در سال های اخیر مورد توجه پژوهشگران قرار گرفته است. این مقاله موضوع و نقش اعتماد در شکل گیری روابط ایران و آمریکا، تاثیرات آن در ساختار پیچیده تعاملات بین دو کشور، و به ویژه نقش آن در شکل دهی و تاثیر بر مذاکرات چندجانبه موضوع هسته ای را مورد بررسی و بحث قرار می دهد. این مقاله بحث اعتماد را در چارچوب نظریات روابط بین الملل مطرح می کند و دیدگاه ها و رهیافت های متفاوت دو کشور در مورد اعتماد، میزان خطرپذیری آن ها در مورد «علامت دادن های پرهزینه» و «بازی اعتماد» را بررسی می کند. این نوشتار ارتباط پیچیده و مهم بین مقوله اعتماد و «فرهنگ استراتژیک» ایران و آمریکا را تشریح می کند و با ارائه مفهوم «غرور طبیعی» در هویت سیاست خارجی آمریکا، پیامدهای آن برای محرکه های اعتماد و در نهایت «موازنه موثر» بین دو کشور را مورد بررسی قرار می دهدمتن کامل مقاله  .

دریافت دانشجویان دانشگاه ها از برنامه های شبکه فارسی صدای آمریکا

دکتر علی ربیعی، دانشگاه پیام نور؛  رضوانه عرفانی حسین پور، دانشگاه تهران رشته ارتباطات

آگاهی از خوانش مخاطبان از برنامه های شبکه های ماهواره ای برون مرزی به عنوان محتوای رقیب برنامه های شبکه های داخلی اهمیت بسیاری در سیاست گذاری رسانه ای و برنامه ریزی برای حفظ و افزایش مخاطبان صداوسیما دارد. با این پیش فرض، مقاله حاضر به مصرف شبکه های ماهواره ای سیاسی فارسی زبان در ایران و به طور خاص برنامه پارازیت توسط دانشجویان دانشگاه های تهران پرداخته و ضمن تحقیق درباره خوانش های آن ها از برنامه، کارکردها و رضامندی های حاصل از آن را مورد پرسش قرار داده است. این نوشتار در قالب نظریه دریافت به روش کیفی و با تکنیک مصاحبه عمقی با 20 دانشجو صورت گرفته است. یافته ها نشان می دهد که مصرف شبکه های سیاسی ماهواره ای دگراندیش، به معنای مخالفت با کلیه مواضع جمهوری اسلامی نیست و جوانان خوانش های تخالفی و مذاکره ای نسبت به برنامه های این شبکه ها دارند؛ همچنین رویکرد انتقادی برنامه نسبت به رفتارهای مدنی و اخلاق در جامعه ایرانی، مورد تاکید و محل توجه دانشجویان بوده است. متن کامل مقاله

پیمان راهبردی آمریکا - افغانستان و امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران

رهبر طالعی حور, عبدالرضا باقری؛ دانشکده علوم و فنون فارابی

امنیت ملی که از مهم ترین دغدغه های هر کشوری محسوب می شود، دارای وضعیتی چندجانبه بوده و همین امر تحقق آن را پیچیده می نماید. در کنار پیچیدگی مفهوم امنیت، تهدیدهای امنیت ملی کشورها نیز دارای ابعاد متفاوتی است. ژئوپلیتیک کشورهای پیرامون جمهوری اسلامی ایران همیشه تاثیر مهمی بر امنیت ملی ایران داشته است. حضور آمریکا در افغانستان در دهه گذشته بر امنیت ملی ایران تاثیر گذاشته و تداوم حضور آن کشور که با امضای پیمان راهبردی بین آن دو کشور در سال 2012 و همچنین توافقنامه امنیتی در حال بررسی، جنبه رسمی به خود می گیرد، می تواند حالت های مختلفی را در حوزه امنیتی جغرافیای پیرامون ایران رقم بزند که قدر مسلم آن، تشدید «خطر و تهدید بودن» برای جمهوری اسلامی ایران خواهد بود. بنابراین در این مقاله تلاش می شود تا ضمن بررسی پیمان راهبردی آمریکا و افغانستان، تاثیر آن بر امنیت ملی ج.ا. ایران، مورد بررسی و ارزیابی قرار گیرد. متن کامل مقاله

بازنمایی شرق شناسانه از برنامه هسته ای ایران در مستند ایرانیوم

دکتر فواد ایزدی، حسین مهربانی فر، رامین چابکی، مهدی متین جاوید

یکی از محورهای جنگ روانی دول غربی علیه ایران که در سال های اخیر کانون توجه رسانه های غربی بوده است، فعالیت های هسته ای جمهوری اسلامی است. در این میان مستند ایرانیوم با رویکردی شرق شناسانه با نوع خاص بازنمایی خود از برنامه های هسته ای جمهوری اسلامی ایران، به القاء هراس از ایران و طرح آن به صورت تهدیدی برای صلح و امنیت بین المللی می پردازد. در این مقاله تلاش می شود با استفاده از چارچوب نظری بازنمایی و بهره گیری از روش تحلیل گفتمان، رویکردهای گفتمانی موجود در این مستند مورد بررسی قرار گیرد.  متن کامل مقاله

سیاست اوباما در قبال ایران و گروه های سیاسی رقیب در امریکا

دکتر فواد ایزدی

این نوشتار تلاش دارد تا شبکه بررسی مسائل ایران در امریکا را مورد مطالعه قرار داده و دیدگاه های آنها در مورد سیاست های امریکا در قبال جمهوری اسلامی ایران را بررسی نماید. با مراجعه به برخی از پایگاه های داده در مجموع، 182 شخصیت به عنوان اعضای شبکه بررسی مسائل ایران شناسایی شدند. از آنجا که در بعضی سازمان ها بیش از یک نفر از این شخصیت ها حضور داشتند، در مجموع 104 سازمان که دست کم یکی از اعضای آنها در شبکه بررسی مسائل ایران حضور دارد، شناسایی شدند. با آغاز تحلیل داده ها و نیز بر پایه سیاست های توصیه شده، پیش فرض های آنها درباره ماهیت روابط جمهوری اسلامی ایران و امریکا و برداشت آنها از واقعیت های سیاسی در ایران، چهار الگوی مختلف نمایان شد. بر اساس نتایج نهایی به طور کلی مجموعه سیاست های توصیه شده اعضای شبکه بررسی مسائل ایران را می توان به چهار دسته تقسیم کرد: «تعامل راهبردی»، «تنبیه گری بدون تعامل»، «تعامل ستیزه جویانه» و بالاخره «دگرگونی بنیادین» آشکار شدن چنین الگویی را می توان حاکی از وجود چهار گروه یا حلقه سیاست ساز در شبکه بررسی مسائل ایران دانست که در این مقاله مورد مطالعه قرار گرفته و معرفی می شود متن کامل مقاله.

الگوی مدرن عملیات روانی آمریکا علیه جمهوری اسلامی ایران

دکتر اصغر افتخاری، دانشگاه امام صادق

مهدی ذوالفقاری دانشگاه علامه طباطبایی

عملیات روانی یکی از شیوه های اعمال فشار برای رسیدن به اهداف مطلوب است که در عصر حاضر مورد توجه بسیار قرارگرفته است. هرگونه اقدام دراین باره مستلزم توجه به رابطه معنادار عملیات روانی با ابعاد و شیوه های آن است که مدیریت آن را ممکن و موثر می کند. با مروری بر ادبیات عملیات روانی ملاحظه می شود اغلب پژوهش ها، بر شیوه ها و ابزار های اعمال عملیات روانی متمرکز است و به چگونگی تکوین و فعالیت الگوها کمتر توجه شده است. این مقاله درصدد شناخت چگونگی شکل گیری عملیات روانی رسانه ای غرب (با محوریت رسانه هایی چون رادیو فردا و صدای آمریکا) علیه جمهوری اسلامی ایران است. ازاین رو سوال اصلی مقاله حاضر عبارت است از: الگوی مدرن عملیات روانی آمریکا علیه جمهوری اسلامی ایران چیست؟ برای پاسخ به این سوال، نگارندگان ضمن بررسی تاریخی عملیات روانی و ارائه الگوی تازه ای از عملیات روانی، به تحلیل روش های آمریکا بر ضد ایران، چون دروغ پردازی، شرطی سازی، کلی بافی فریبنده، نامگذاری معکوس، تعمیم افراطی، برچسب زدن، استهزا و مسخره کردن و سرانجام تضعیف روحیه و القای یاس و ناامیدی می پردازند. یافته مقاله حکایت از آن دارد که در الگوی نوین عملیات روانی آمریکا بزرگ نمایی فریبنده از توان و اهداف امنیتی جمهوری اسلامی ایران، بنیاد الگوی رفتاری آمریکا را شکل می دهد. متن کامل مقاله

اقتصاد سیاسی شکل گیری گروه های تروریستی در ایران و جهان اسلام و نقش مجتمع های نظامی-صنعتی آمریکا

دکتر روح اله شهنازی، دانشگاه شیراز

اقتصاد آمریکا در حال حاضر وابستگی زیادی به تولیدات نظامی دارد. مجتمع‌های نظامی−صنعتی آمریکا همانند هر صنعتی دیگر برای دستیابی به تولید پایدار نیازمند بازار مصرف پایدار هستند. مصرف پایدار ابزار جنگی به معنای دائمی شدن جنگ است. از طرف دیگر هانتینگتون برخورد بین تمدن اسلامی و غربی را به‌عنوان جنگ جهانی بعدی معرفی می‌کند و معتقد است گروهی از کشورهای پیرو اسلامی خطر جدیدی هستند که غرب باید علیه آنها اقدام کند. با لحاظ این دو نکته محوریت اقتصادی و سیاسی فعالیت‌های آمریکا، خلق و حفظ دشمن مجازی و ایجاد جنگ دائمی در جهان اسلام است. جهت اثبات این موضوع این مقاله از روش تحلیلی اسنادی استفاده می‌کند.در خصوص زمینه‌های شکل‌گیری داعش به‌طور کلی پنج نظریه اصلی مطرح شده است. تئوری مقاله حاضر این است که آمریکا با ایجاد گروه تروریستی‌ای مانند داعش، هم بازاری برای تولیدات مجتمع‌های نظامی صنعتی خود ایجاد کرده و هم نگرانی هانتینگتون از تمدن اسلامی با وجود چنین عناصر تربیت شده‌ای در درون تمدن اسلامی را برطرف کرده است.البته شواهد آماری مربوط به افزایش فعالیت‌های تروریستی در کشورهای اسلامی بعد از فروپاشی شوروی نیز به نوعی مؤید تئوری حاضر است. متن کامل مقاله

بررسی عوامل بازدارنده آمریکا در تعرض به منافع امنیتی ج.ا.ایران در خلیج فارس در سه دهه گذشته در بعد نیروی دریایی

دکتر یوسف کریمی، دانشگاه امام حسین (ع)

جدی ترین تهدید ج.ا.ایران، آمریکاست که از نظر نظامی یک کشور دریاپایه است. هدف تحقیق پاسخ به این پرسش است که در سه دهه گذشته چه عواملی موجب بازدارندگی آمریکا در تعرض به منافع امنیتی ج ا.ایران در خلیج فارس شده است؟ در این پژوهش از روش توصیفی تحلیلی و گردآوری اطلاعات کتابخانه ای و میدانی و از ابزار پرسشنامه به منظور کمی کردن داده ها استفاده شده است. یافته های تحقیق به صاحبنظران نمونه آماری 100 نفره ارائه شد و سپس با بهره گیری از نرم افزار SPSS مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج به دست آمده تاکید بر تاثیر عوامل ژئوپلیتیکی، نیروی انسانی، قابلیت های تجهیزاتی و راهکنشی نیروهای دریایی ایران و... در بازدارندگی نیروی دریایی آمریکا در تعرض به منافع ملی ایران دارد. البته آمریکا در گذشته ضرباتی را به منافع ج.ا.ایران وارد کرده ولی عوامل بازدارنده مورد بحث مانع از واردشدن ضربات بیشتر بوده اند، پس ج.ا.ایران برای حفظ و ارتقای بازدارندگی، باید نسبت به خلق و افزایش عوامل و مولفه های جدید، اقدام های مناسبی را برنامه ریزی و اجرا کند. متن کامل مقاله

توازن طلبی نرم اروپایی با امریکا در پرونده هسته ای ایران

دکتر سید اصغر کیوان حسینی، دانشگاه فردوسی مشهد؛ فاطمه دانشور محمدزادگان

فروپاشی شوروی و پایان یافتن نظام دوقطبی، به تغییر و بازتعریف ماهیت روابط اروپا و امریکا منجر گردید. اگرچه امریکا به تنها ابرقدرت جهان تبدیل شد، اما پیامدهای برچیده شدن نظام دوقطبی و بحران های منطقه ای، امنیت اروپا را تهدید می کرد. در این شرایط، موفقیت در هم گرایی اقتصادی، اروپاییان را به استقلال نظامی و سیاسی ترغیب کرد. روندی که با بروز برخی اقدامات توازن طلبانه با ایالات متحده امریکا مقارن گردید. این توازن طلبی از طرق غیر نظامی و غیر مستقیم بود و بر بسترهای اقتصادی و فرهنگی تاکید داشت؛ بنابراین، به تعبیر برخی «توازن طلبی نرم» نام گرفت. در این پژوهش پس از تعریف و ارزیابی نظریه توازن طلبی نرم که ریشه در نظریه واقع گرای توازن قدرت دارد، به بررسی رفتارهای تقابل گرایانه اروپا در برابر امریکا در دوران جنگ سرد و پس از آن پرداخته، سپس با تاکید بر «پرونده هسته ای ایران» انگیزه ها و ساز و کارهای توازن طلبی نرم اروپایی در مقابل امریکا توصیف و تحلیل می شود. در این گذار تفاوت رویکرد اروپا نسبت به امریکا در دوران جورج بوش و اوباما مورد توجه قرار می گیرد

پژوهش های سیاست خارجی در ترازو: تحلیل مقالات علمی درباره سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران

دکتر حمیرا مشیرزاده، دانشیار روابط بین الملل دانشگاه تهران

امیر عباسی خوشکار و فاطمه محروق، دانشجویان دکتری روابط بین الملل دانشگاه تهران

یکی از شاخص های مهم در شناسایی وضعیت علمی و پژوهشی رشته روابط بین الملل و حوزه مطالعاتی مهم تابع آن یعنی سیاست خارجی در هر جامعه ای، شناخت ابعاد مختلف تولیدات علمی آن است. مقالات علمی، به عنوان مهم ترین دستاورد پژوهشی و مفهوم سازی-نظریه پردازی، از جایگاهی خاص برخوردارند. هدف این مقاله آن است که این وضعیت را در ایران بسنجد و به این سئوال بپردازد که تولیدات علمی در زمینه سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران (به عنوان یکی از مهم ترین حوزه های تحقیقات در سیاست خارجی در ایران)، از نظر روش شناختی و موضوعی واجد چه ویژگی هایی است. با توجه به جنبه توصیفی اولیه این پژوهش، فرضیه ای ارائه نمی شود و تلاش می شود تصویری کمی از مقالات فارسی نگاشته شده در حوزه سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران در سال های 1388 تا 1392 ارائه شود. 135 مقاله در دسترس از فصلنامه های علمی-پژوهشی معتبر مورد مطالعه قرارگرفته و یافته های پژوهشی به صورت نموداری، درصدی و آماری ارائه شده اند و تلاش شده در جهت تبیین هر ویژگی توضیحاتی انتقادی ارائه شود. غلبه رویکرد اثبات گرایانه، سلطه نسبی چهارچوب های نظری جریان اصلی و غلبه منطق فرضی-قیاسی و روش کتابخانه ای در جمع آوری داده ها، برخی از یافته های پژوهش است که به شکل مبسوط ارائه شده و تلاش شده تبیینی ابتدایی نیز از زمینه های آن ارائه شود. متن کامل مقاله

مذاکرات هسته ای و منازعه ایران و امریکا: کنکاشی در نظریه بلوغ منازعه

دکتر الهه کولایی، دانشیار گروه روابط بین الملل دانشگاه تهران

محمدعلی رفیعی، دانشجوی دکتری مطالعات منطقه ای

ایران و امریکا برای بیش از سه دهه رابطه ای منازعه آمیز را تجربه کرده اند. هرچند در این مدت، فرصت هایی برای حل منازعه میان دو کشور وجود داشته است، اما تمامی ابتکارهای حل منازعه با شکست مواجه شده اند. با وجود این، توافق موقت هسته ای میان جمهوری اسلامی ایران و ایالات متحده امریکا (در قالب ایران و 1+5) در آذر 1392، بحث هایی را پیرامون امکان حل منازعه دو کشور، بار دیگر مطرح ساخته است. مهم ترین پرسشی که در این زمینه مطرح می شود این است که دلایل حل منازعه هسته ای با وجود شکست تمامی ابتکارهای حل منازعه پیشین چیست؟ در پاسخ به این پرسش و با تکیه بر نظریه «بلوغ»، بحث اصلی مقاله حاضر این است که آغاز مذاکرات مستقیم میان ایران و ایالات متحده و رسیدن به توافق هسته ای، به دلیل بلوغ منازعه ایران و ایالات متحده در نتیجه «بن بست آزار دهنده دوجانبه» ناشی از مسئله هسته ای است. مقاله حاضر در کنار آزمون این فرضیه، با بررسی عواملی که مانع حل منازعه دو کشور در شرایط بلوغ می شوند، چهار سناریو را نیز در مورد آینده منازعه هسته ای و اثر آن بر منازعه کلی ایران و ایالات متحده مطرح می کند. متن کامل مقاله

فرهنگ مردم پسند و سیاست بین المللی (تحلیل بصری برنامه هسته ای ایران در کارتون های سیاسی آمریکا )

علی حاجی محمدی و دکتر اعظم راودراد؛ دانشگاه تهران، علوم ارتباطات

کارتون های سیاسی به عنوان شکلی از گفتمان خبری همانند پنجره هایی در دنیای سیاسی عمل می کنند و نقش مهمی در روابط متقابل فرهنگ مردم پسند و سیاست بین المللی دارند. هدف این بررسی تحلیل بصری برنامه هسته ای ایران در کارتون های سیاسی آمریکا از منظر مطالعات فرهنگی است تا سیاست های بین المللی کنونی و فرایندهای سیاسی و شکل گیری موضوع های سیاسی غالب در آمریکا را مفهوم سازی کند. نتایج تحلیل کیفی عمیق نشان داد که فضای گفتمانی حاکم در این کارتون ها، به نحو موثری منعکس کننده خط مشی شرق شناسی تعریف شده در فرهنگ عامه پسند و گفتمان حاکم در غرب و به ویژه آمریکاست. امنیت به یک توجیه اساسی برای تبدیل هراس و ترس از دیگری به نام ایران و اسلام صورت بندی شده و هراس صورت بندی شده در این روایت عامه پسند سیاسی، در مفهومی برجسته شده از خطر نهفته انعکاس یافته است. بدین معنی که ایران به عنوان یک کشور اسلامی و انرژی هسته ای آن، خطر و تهدیدی برای امنیت آمریکا و غیرقابل اعتماد است و باید الان سیاست مداخله جویانه را به کار گرفت متن کامل مقاله.

سیاست خارجی ایالات متحده و نهادهای غیردولتی امریکایی

علی اکبر اسدی، مرکز تحقیقات استراتژیک

روابط ایران و امریکا در طول دهه های گذشته با تضادهای ایدئولوژیک و منازعات و رقابت های استراتژیک مهمی همراه بوده است. رقابت هایی که به خصوص در منطقه خاورمیانه تشدید شده و در برخی مواقع دو کشور را در آستانه رویارویی مستقیم نظامی قرارداده است. با این حال، نوع روابط ایران و امریکا در حوزه عراق، الگوی متفاوتی را نشان می دهد و بیانگر فاصله گرفتن دو طرف از منازعات و رقابت های استراتژیک کلان و تمایل به برخی همکاری های ضمنی و غیرمستقیم در این حوزه است. برخلاف دو دیدگاه کلان عمده مطرح شده در مورد روابط ایران و امریکا در عراق، یعنی تعاملات و همکاری های استراتژیک تمام عیار دو طرف یا رقابت و رویارویی کامل طرفین در عراق، در این نوشتار بر این موضوع تاکید می شود که به رغم تضادهای ایدئولوژیک و منازعات و رقابت های استراتژیک ایران و امریکا در خاورمیانه و تداوم نسبی رقابت ها در حوزه عراق، تنگناها و محدودیت های ژئوپلیتیک این حوزه و مواجه شدن تهران و واشینگتن با برخی تهدیدات مشترک، دو کشور را به سمت نوعی از همکاری های ضمنی و غیرمستقیم سوق داده است. در نتیجه با متاثر شدن اهداف و رقابت های استراتژیک ایران و امریکا در عراق از چالش ها و تهدیدات نوظهور ناشی از محیط ژئوپلیتیکی خاص عراق و تغییرات آن، بسترهای مهمی برای همکاری ضمنی بین ایران و امریکا در این حوزه بروز یافته است. متن کامل مقاله

ایران و تغییر ماهیت رابطه ویژه امریکا و انگلیس

محمدجواد بختیاری دانشجوی دکتری مطالعات آمریکا؛ دانشگاه تهران

THE CHANGING NATURE OF ANGLO-AMERICAN SPECIAL RELATIONSHIP AND IRAN

The US-UK special relation has always been an attractive and important issue in international relations. The pro-American tendencies of the British and their partnership with American policies as opposed to being willing to more clearly align with the EU and other European countries, have raised various questions in the minds of scholars. Now, considering that David Cameron’s Premiership is coming to an end and the next year’s election in the UK and also the different challenges which Barack Obama faced in foreign affairs during his presidency along with his declining popularity in the US, this paper is going to find out whether the Anglo-American special relations have already came to an end or not. At the end, the Anglo-American dispute over Iran would be also examined. The Constructivism theory of international relations has been used here to analyze data which have been gathered from library sources and various other internet resources. It is concluded that the Anglo-American special terms which started after the Second World War and were deepened in the Cold War, have lost its strength in one way or another – especially after Bush-Blair era- and is waiting for a new shape with the change of British Premiership. Full Text

سیاست کنش متوازن چین و برنامه هسته ای ایران

دکتر فریبرز ارغوانی، دانشگاه شیراز؛ سید جواد صالحی

تبدیل شدن برنامه هسته ای ایران در یک دهه اخیر به یکی از موضوع-های مهم و بحث برانگیز امنیت بین المللی باعث شده تا حساسیت های فراوانی نسبت به نقش و موضع قدرت های بزرگ در قبال این برنامه شکل گیرد. این مقاله با هدف واکاوی موضع چین به عنوان یک قدرت در حال ظهور و در عین حال نزدیک به ایران معتقد است که رویکرد چین در قبال برنامه هسته ای ایران بر «سیاست کنش متوازن» ابتنا یافته است. بر همین اساس، چین هم به الزامات رابطه با ایران توجه داشته و هم به عنوان یک «قدرت بزرگ مسئول» ناگزیر از پاسخ گویی به سایر قدرت ها بوده است. در تلاش برای تبیین و ارائه پاسخ به چرایی اتخاذ این رویکرد از جانب چین، این مقاله زمینه های اتخاذ این موضع از جانب چین را در سه سطح ملی، منطقه ای و بین المللی مورد بررسی قرار می دهد. یافته های این پژوهش نشان می دهد که در سطح ملی تکثر هویت های بین المللی چین و نیازهای اقتصادی، در سطح منطقه ای حفظ توازن در خلیج فارس و در سطح بین المللی اهمیت روابط با اسرائیل، رویکرد چین به مسئله گسترش هسته ای و حفظ توازن در روابط همزمان با ایران و امریکا در اتخاذ این موضع گیری چین موثر بوده است. با هدف بررسی این ادعا، این مقاله بعد از ارائه چارچوب نظری، نخست روندهای سیاست کنش متوازن چین در قبال برنامه هسته ای ایران را مد نظر قرار داده و در ادامه ریشه های اتخاذ این سیاست در سه سطح ملی، منطقه ای و بین المللی را تببین می کند    متن کامل.

امنیت هستی شناختی و استمرار مناقشه هسته ای ایران و غرب

دکتر فرزاد رستمی، دانشگاه رازی کرمانشاه؛ مسلم غلامی حسن آبادی

امنیت هستی شناختی منازعات و مناقشات پایدار در روابط بین الملل را تحلیل می کند. منازعات و مناقشاتی که ممکن است منافع فیزیکی و رئالیستی کشورها را به خطر اندازد اما امنیت هویتی آنها را از طریق حفظ شرافت فردی و ملی، نگاه غرورآمیز به مسائل داخلی و بین المللی و پرهیز از شرم تضمین کند. در این میان سیاست خارجی جمهوری اسلامی در سه دهه اخیر در عرصه بین المللی بازتابی از مبانی هویت ساز خود بوده است. این موضوع در مساله هسته ای نمود عینی بیشتری دارد. مقاله پیش رو مدعی است که رفتار سیاست خارجی ایران در مساله هسته ای در چارجوب مولفه های هویت ساز (روایت بیوگرافیک) معنا و مفهوم می یابد. بنابراین عناصر هویت ساز جمهوری اسلامی ایران، نظام اعتماد پایه متصلب جمهوری اسلامی- حفظ هویت و روال های جاری، اطمینان جمهوری اسلامی از جامعیت هویت و بی اعتمادی ایران نسبت به ایالات متحده در مناقشه هسته ای که ریشه در اقدامات براندازانه و استراتژی تغییر رژیم ایران در طول چند دهه اخیر دارد، مناقشه هسته ای را به درازا کشانده است. بنابراین اصرار ایران بر حفظ چرخه سوخت هسته ای و بومی شدن غنی سازی اورانیوم، ایستادگی در مقابل تحریم ها و تهدیدها و حفظ مولفه های هویتی، عزت مندی نظام جمهوری اسلامی و پرهیز از شرم تلقی می شود است. بر اساس چارچوب این نظریه ، تنها پذیرش حق غنی سازی بومی در ایران، رفتار عادلانه با برنامه صلح آمیز هسته ای ایران، تغییر رفتار مبتنی بر زور و زیاده خواهی طرف مقابل می تواند تامین کننده امنیت هویتی جمهوری اسلامی ایران باشد متن کامل مقاله .

پایان نامه: پیامدهای گرایش راهبردی امریکا به رقابت با چین در رابطه با ایران

استاد راهنما: دکتر حمید صالحی | استاد مشاور: دکتر حشمت الله فلاحت پیشه

دانشجو: مهدی پاک نیا؛ دانشگاه علامه طباطبایی

مهم ترین تحول راهبردی در منطقه ی خاورمیانه شکل گیری مصادیق انتقال و تمرکز استراتژیک امریکا از خاور میانه به آسیا پاسفیک است.حوزه آسیا پاسفیک با برخوداری از نقش مهم و رو به رشد در معادلات و رقابت های جهانی به یکی از مهم ترین مراکز ثقل استراتژیک جهان تبدیل شده است . این منطقه بر مبنای ویژگی های اقتصادی، سیاسی ، و امنیتی آن ، محل تلاقی سیاست قدرت های بزرگی چون ایالات متحده و چین می باشد. بر این مبناباراک اوباما در راهبرد جدید نظامی اش تحت عنوان« بازبینی راهبرد دفاعی» برحضور نظامی بیشتر امریکا در آسیا تاکید دارد. راهبرد بازگشت به آسیا پاسفیک باراک اوباما، به دلیل رشد اقتصادی و نظامی چین مطرح شده است و از منظری کلان سیاستی چند بعدی است که از ملاحظات اقتصادی، سیاسی و راهبردی امریکا در منطقه نشات می گیرد . ایالات متحده با پیاده کردن این راهبرد، به دنبال افزایش حضور سیاسی، نظامی و اقتصادی خود در منطقه، تقویت روابط با متحدان و شرکای منطقه ای و مهار قدرت چین می باشد. در این راستا این رساله با بهره گیر ی چارچوب نظر ی رئالیسم تهاجمی شاخص های چرخش استراتژیک ایالات متحده از خاورمیانه به آسیا پاسفیک را مورد بررسی قرار داده است و از این محل با روش سناریو نویسی آثار استراتژیک کاهش حضور نظامی امریکا در خاورمیانه را بر مناسبات تقابلی ایران و آمریکا به بحث گذارده است.

پایان نامه: موانع رابطه جمهوری اسلامی ایران و ایالات متحده آمریکا

استاد راهنما: دکتر امیر نیاکوئی | استاد مشاور: دکتر رضا سیمبر |

پدیدآور: حسن جعفری؛ دانشگاه گیلان

از زمان شروع روابط سیاسی دو کشور ایران و آمریکا، که از دوره‌ی قاجار آغاز شده روابط این دو کشور همواره دچار فراز و نشیب‌هایی بوده است. ایران در ابتدا آمریکا را به این دلیل که به دنبال اهداف امپریالیستی نبود و نیز به عنوان نیروی سومی که می‌خواست نقش موازنه را در مقابل قدرت‌های روسیه و انگلیس بازی کند، وارد سیاست خود نمود. اما بعد از جنگ جهانی دوم، آمریکا که پیروز این جنگ بود به گسترش روزافزون نفوذ خود در ایران پرداخت و جانشین روسیه و انگلیس شد. آمریکا به منظور تعقیب سیاست‌های جهانی خود در مقابله با نفوذ شوروی در ایران به گسترش نفوذ و سلطه‌ی همه جانبه‌ی خود در این کشور پرداخت. اما با وقوع انقلاب اسلامی ایران در سال 1357 و تسخیر سفارت آمریکا در تهران، روابط دیپلماتیک دو کشور تعطیل شد و تا به امروز هیچ رابطه‌ی رسمی بین دو کشور برقرار نگردیده است. لذا این پژوهش با بررسی این موضوع از دیدگاه سازه‌انگاری، در پی پرداختن به این سوال است که مهم‌ترین عوامل عدم برقراری رابطه دوستانه و دیپلماتیک بین جمهوری اسلامی ایران و ایالات متحده آمریکا چه می‌باشد. به نظر می‌رسد که این موانع را باید در ایدئولوژی‌های حاکم بر سیاست خارجه دو کشور جست‌وجو نمود؛ شکاف ایدئولوژیکی و هویتی بین دو کشور نقش مهمی در عدم برقراری روابط دیپلماتیک دو کشور داشته است. دانلود

تأثیر سیاست تحریم بر مذاکرات هسته‌ای ایران

دکتر عباس مصلی نژاد، دانشگاه تهران

مقابله با تحریم‌های اقتصادی آمریکا و اتحادیة اروپا به‌عنوان یکی از ضرورت‌های راهبردی در سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران محسوب می‌شود. بررسی تحولات سیاست بین‌الملل نشان می‌دهد که کشورهای انقلابی و بازیگرانی که در شرایط کنش متقابل در سیاست بین‌الملل قرار دارند، با محدودیت‌های اقتصادی و راهبردی روبه‌رو می‌شوند. سیاست تحریم را باید در زمرة سازوکارهای مقابلة محدود، تدریجی و مرحله‌ای مقابله با کشورهای چالشگر در نظام جهانی دانست. تحریم‌های اقتصادی و راهبردی آمریکا علیه ج.ا.ایران از سال 1979 مرحله به مرحله افزایش یافته است. شدیدترین تحریم‌ها مربوط به سال 2011 می‌باشد که در قالب «تحریم‌های فلج‌کننده» نامگذاری شده است. تحریم‌های فلج‌کننده معطوف به هدف‌گیری سیستم مالی جمهوری اسلامی ایران بوده و به این ترتیب محدودیت‌های متنوعی را علیه ساختار اقتصادی ایران اعمال کرده است. محدودیت برای فروش نفت به سایر کشورها و همچنین محدودیت برای دریافت منابع مالی ناشی از مبادلات اقتصادی را باید در زمرة نشانه‌های مربوط به تحریم اقتصادی ایران دانست. روند مذاکرات نشان می‌دهد که ایالات متحده تمایل چندانی برای افزایش درآمدهای اقتصادی ایران ندارد. افزایش صادرات نفت به‌موازات کاهش قیمت نفت، منجر به درآمدهای نسبتاً یکسانی برای ایران در اقتصاد جهانی گردیده است. مقاله حاضر با روش توصیفی- تحلیلی و در چارچوب مدل ساختار – کارگزار در پی پاسخگویی به این سوال است که سازوکارهای اساسی تحریمهای راهبردی آمریکا و جهان غرب علیه جمهوری اسلامی ایران کدام است و در چه فرایندی شکل می‌گیرد؟ نتایج نشان می‌دهد که الگوی کنش راهبردی ایالات متحده در روند دیپلماسی اجبار و سیاست تحریم ایران معطوف به تشویق سایر بازیگران به اعمال تحریم و فشار اقتصادی بیشتر علیه ایران در راستای انعطاف‌پذیری بیشتری بوده است که می‌توان آن را در روند دیپلماسی هسته‌ای ایران بویژه در چارچوب «طرح اقدام مشترک» مشاهده نمود. روند گذار از بحران‌های ناشی از تحریم اقتصادی ماهیت سیاسی دارد. بنابراین لازم است تا از سازوکارهای سیاسی برای مقابله با سیاست تهاجمی و الگوهای محدودکنندة ساختار اقتصادی و راهبردی ایران در نظام جهانی استفاده شود. متن کامل مقاله

تأثیر تحریمهای بین‌المللی بر عوامل قدرت ملی؛ با تأکید بر تحریمهای شورای امنیت سازمان ملل علیه ایران

دکتر حسین مختاری هشی؛ دانشگاه اصفهان

تحریمهای شورای امنیت برعلیه ایران و به‌دلیل فعالیتهای هسته‌ای از سال 2006 آغاز شد و تا سال 2010 نیز 6  قطعنامه در این خصوص صادر شد که در طی زمان بر شدت اقدامات آنها افزوده شد. با توجه به مفاد قطعنامه‌ها، تحریمهای اعمال شده از سوی شورای امنیت سازمان ملل بر علیه ایران از نوع تسلیحاتی، مالی و مسافرت افراد درگیر در بخش انرژی هستهای و صنایع موشکی است. اگرچه درجه این تحریمها با تحریمهای جامع فاصله زیادی دارد، ولی با این حال آثار آنها در جامعه قابل لمس است و در پی آن آثار زیانباری حتی بر بخشهای تحریم نشده نظیر بخش سلامت و اغلب عوامل قدرت ملی نظیر اقتصاد، محیط زیست، کارایی نظام سیاسی، علم و تکنولوژی، اجتماع و فرهنگ، امور نظامی و حتی امور فرامرزی تحمیل شده است. مقاله حاضر با روش توصیفی و تحلیلی در پی بررسی تحریم‌های بین‌المللی بر علیه ج.ا.ا  و اثرات آنها بر قدرت  ملی در طی ده سال گذشته است. نتایج تحقیق نشان می‌دهد که اگرچه تحریمها در مواردی که به‌صورت هدفمند اعمال شده‌اند، به‌صورت مستقیم ریشهها و مبانی آن قدرت ملی را هدف قرار دادند، ولی به‌صورت غیرمستقیم نیز بخشهای دیگر کشور را مورد هدف قرار داده اند. متن کامل مقاله

دیپلماسی عمومی ایالات متحده در قبال جمهوری اسلامی ایران در دولت اوباما (با تاکید بر فضای سایبری)

دکتر حبیب الله فاضلی، دانشگاه تهران

توحید افضلی، دانشجوی دکتری مطالعات آمریکای شمالی، دانشکده مطالعات جهان، دانشگاه تهران

 دیپلماسی عمومی وظرفیت فضای سایبری (دنیای مجازی و شبکه های اجتماعی) یکی از ابزارهای اصلی آمریکا در چارچوب دیپلماسی عمومی می باشد که از آن برای مدیریت جنگ نرم علیه جمهوری اسلامی ایران و ابزاری برای تغییر رفتار این کشور بهره می برد . در این مقاله سعی می شود تا به این سوال پرداخته شود که در دوره اوباما چه اقداماتی درفضای سایبری برمحور دیپلماسی عمومی آمریکا در رابطه با جمهوری اسلامی ایران سازماندهی شده است؟ برای تحلیل رفتار و عملکرد دیپلماسی عمومی ایالات متحده درفضای سایبری (دنیای مجازی و شبکه های اجتماعی) درقبال جمهوری اسلامی ایران، با استفاده از روش تحقیق اسنادی و همچنین تحلیل وب سایت ها وشبکه های اجتماعی ، دوره ریاست جمهوری باراک اوباما، بررسی و به ابعاد، اشکال وروشهای اقدام شده در چارچوب نظریه کنش ارتباطی هابرماس پرداخته می شود.الگوی شبکه‌ای کنش ارتباطی دیپلماسی عمومی نیازمند آن است که دولت مبدأ از انتشار یک‌سویة اطلاعات برای ملت‌های خارجی فراتر رفته، به ‌سوی تعاملی که بیشتر بر گفت‌و‌گو با جمعیت‌های هدف مبتنی باشد، حرکت کند اما بر اساس دیپلماسی عمومی آمریکا رفتار ایالات متحده در کنش استراتژیک معطوف به هدف قرار می گیرد که شکل کاملا یکسویه و هدف محور به خود می گیرد.  متن کامل مقاله

جنگ نرم علیه جمهوری اسلامی ایران؛ توهم یا واقعیت؟

دکتر مرتضی علویان؛ دکتر غلامرضا ضابط پور کاری؛ دانشگاه مازندران، بابلسر

شکستهای متوالی جنگ سخت باعث گذار از ابزار سخت افزاری به نرم افزاری شده است که تحت عنوان جنگ/ قدرت نرم شناخته م یشود. جنگی که دارای ظاهری نرم می باشد اما ماهیتی سهمگی نتر از جنگ و قدرت سخت دارد. از دهه نود میلادی، ایده قدرت نرم در ادبیات سیاسی مطرح و خیلی زود وارد عرصه عمل شد و امروزه تمامی کشورها به دنبال کسب آن و یا افزایش ابعاد آن هستند. ایران هم علی رغم داشتن ظرفیت و توانایی های زیاد در این زمینه، همواره در چند دهه اخیر با تهدیدات نرم دشمنان مواجه بوده است. متاسفانه علی رغم هشدارهای مقام معظم رهبری مبنی بر تهاجم فرهنگی، شبیخون فرهنگی، غارت فرهنگی و جنگ نرم تاکنون درک و پذیرشی از واقعیت آن صورت نپذیرفته است. سوال اصلی مقاله این است که چرا تاکنون پذیرش و درک درستی از جنگ نرم در بین مسوولان، مدیران نظام و مردم به وجود نیامده است؟ فرضیه پژوهش حاضر این است که تدریجی، پنهانی و مخفیانه بودن جنگ نرم، غفلت امنیتی و عدم پیش بینی درست تهدیدات امنیت ملی و رویکرد لیبرالیستی به مدیریت فرهنگی جنگ نرم باعث شده تا جنگ نرم برای بسیاری از افراد حتی مسوولان و نخبگان جامعه قابل شناسایی نباشد و به رد و انکار آن بپردازند. از این رو در این نوشتار ضمن بررسی فرضی ههای مزبور، برای درک و پذیرش تحقق جنگ نرم در جمهوری اسلامی ایران، از سه زاویه 1. مقایسه و تفاو تهای جن گهای سخت، نیمه سخت و نرم 2. تشریح سرمایه گذار یهای دشمن در حوز ههای نرم افزاری و سخت افزاری جنگ نرم . عینی نمودن جنگ نرم در ابعاد مختلف فرهنگی، سیاسی، اقتصادی و اجتماعی، مورد واکاوی واقع شد. متن کامل مقاله

بررسی استراتژی برچینش هسته‌ای در رفتار سیاست خارجی و امنیتی آمریکا نسبت به ایران و نقش رژیم اسرائیل در آن 2013-2003

استاد راهنما: دکتر کابک خبیری | استاد مشاور: دکتر اردشیر سنایی | پدیدآور: شکرالله اکبری

اهمیت شناخت این مناقشه به منظور رصد و برخورد مقتضی با آن در حجم انبوهی از تحقیقات و گزارش‌های انجام گرفته در مورد آن و همچنین میزان قابل ملاحظه‌ای از قطعنامه‌ها و بیانیه‌های صادر شده از سوی طرفین و نیز نهادهای بین المللی مانند شورای امنیت سازمان ملل و آژانس بین المللی انرژی اتمی، کاملاً نمایان است. در این بین آمریکا و رژیم اسرائیل بیش از دیگر بازیگران سعی در اتخاذ سیاست‌های مبتنی بر قدرت سخت در برخورد با این پرونده بوده‌اند.تحقیق حاضر سعی بر آن دارد تا استراتژی اصلی آمریکا در برخورد با مناقشه هسته‌ای ایران، ابزارهای اجرایی این استراتژی و چشم‌انداز آینده آن مورد بررسی قرار گیرد. با توجه به پیشینه این موضوع و بررسی‌های ادبیات نظری در این حوزه در نهایت به این نتیجه رسیدیم که آمریکا و رژیم اسرائیل با حمایت متحدین خود و با استفاده از ابزارهایی همچون دیپلماسی، تحریم، بازدارندگی، سد نفوذ، تهدید به حمله نظامی و ایجاد تخریب فیزیکی با هدف به تأخیر انداختن فرآیند تکمیل چرخه سوخت هسته‌ای، سعی در به اجرا درآوردن این سیاست در مورد برنامه هسته‌ای ایران داشته و دارند. دریافت فایل

منازعات ایران و آمریکا در خصوص مسائل هسته ای در قالب نظریه بازیها با تاکید بر تئوری حرکت

استاد راهنما: حسین سیف زاده | استاد مشاور: سید علی مرتضویان | دانشجو: محمد اکبری

برای بیش از 3 دهه از انقلاب 1979، بین ایران و آمریکا بر سر برخی مسائل تعارض وجود داشته روابط بین دو کشور از سال 2003، زمانیکه ایران برنامه هسته ای خود را گسترش داد ، با چالش بیشتری مواجه شد. از آن زمان برخی از مقامات آمریکا تا جایی پیش رفتند که حمله نظامی به تاسیسات هسته ای ایران را برای خاتمه دادن به این فعالیتها مطرح کردند. ایالات متحده با همکاری متحدین اروپایی و همراهی چین و روسیه تحریم هایی را در پی تصویب قطعنامه هایی که توسط شورای امنیت تصویب می شد، تحمیل کرد. ولی این اقدامات در بازداشتن ایران از توقف برنامه ها شکست خورد. در نتیجه بسیاری از متخصصین معتقدند که سیاست جدید باید در قبال ایران باشد به جای پرونده هسته ای. بر این اساس مهم ترین چالش پیش بینی این مساله است که چه زمانی و چگونه تعارض به پایان می رسد؟ در این مقاله مدلهای بازی مختلف استفاده شده برای توضیح شرایط فعلی بحران. این مساله نشان داده شده است که در حالیکه در هر مرحله برای هریک از طرفین خوشایند این است که بر مواضع خود پافشاری کنند ولی نتیجه کلی این رهیافت برای همه چندان خوشایند نیست. در نتیجه هر دو طرف باید در مورد تاثیرات بلند مدت تصمیماتشان بیندیشند. همچنین این مساله نشان داده شده است که نبود اعتماد متقابل فاکتور اصلی است که هر دو طرف را به این مرحله رسانده است. براین اساس هرگونه تلاشی در جهت ایجاد اعتماد متقابل بین دو دولت می تواند گام مهمی برای حل مساله باشد. به علاوه انتخابهای محتمل متفاوت برای آمریکا و تاثیرات بلند مدت هر گزینه مورد تحلیل قرار می گیرد. این تحلیل همچنین ابعاد اقتصادی بحران را بررسی کرده و اثرات بلند مدت هر تصمیم و بهترین انتخاب ممکن برای طرفین را بررسی می کند. دریافت فایل

سیاست تحریم اتحادیه اروپا علیه ایران

جعفر جعفری سیریزی

اتحادیه اروپا، که 28 کشور و بالغ بر 500 میلیون نفر جمعیت را دربر می گیرد، به عنوان یک قدرت اقتصادی بزرگ در صحنه بین المللی محسوب می شود. این اتحادیه به موازات گسترش اعضا و قدرت خود روند استفاده از تحریم علیه کشورهای دیگر را گسترش داده است. جمهوری اسلامی ایران از جمله کشورهایی است که همواره در لیست کشورهای هدف تحریم اتحادیه اروپا قرار داشته است. پس از جنگ ایران و عراق و مشخص شدن استفاده عراق از سلاح های شیمیایی، اتحادیه اروپا هر دو طرف درگیر در جنگ را تحریم کرد. در دهه نود اتحادیه اروپا و ایران ضمن تلاش برای به رسمیت شناختن منافع دو طرف، حرکت در جهت عادی سازی روابط و گسترش همکاری های اقتصادی و تجاری را آغاز کردند. پس از رویکردهای منفی آژانس بین المللی انرژی اتمی در مورد فعالیت های هسته ای ایران، اتحادیه اروپا در ابتدا رویکرد تعاملی و مذاکره با ایران را برگزید. اما پس از

پایان نامه: راهبردهای سیاست خارجی ایالات متحده آمریکا جهت جلوگیری از هژمونی منطقه ای ایران (2012-1979)

استاد راهنما: دکتر غلامعلی چگنی زاده | استاد مشاور: دکتر اصغر جعفری ولدانی | پدیدآور: جمال محمدی

در این پژوهش به کاربست نظریه واقع گرایی تهاجمی جان مرشایمر برای تحلیل سیاست خارجی ایالات متحده( به عنوان تنها هژمون منطقه ای در نیمکره غربی) در قبال هژمونی بالقوه منطقه ای جمهوری اسلامی ایران(در منطقه خلیج فارس) پرداخته شده است. هدف، بررسی و نشان دادن راهبردهای سیاست خارجی ایالات متحده آمریکا در قبال جمهوری اسلامی ایران از زمان انقلاب اسلامی ایران در سال 1979 میلادی تا کنون (زمان نگارش پایان نامه) می باشد. از این رو ، سوال اصلی آن است که ایالات متحده آمریکا چه استراتژی هایی را جهت جلوگیری از هژمونی منطقه ای ج. ا. ایران به کار برده است؟ پاسخ احتمالی به این سوال این است که ایالات متحده به اتخاذ استراتژیهای موازنه سازی، احاله مسئولیت(به عنوان استراتژی های حفظ وضع موجود) در قبال جمهوری اسلامی ایران مبادرت نموده است که

پایان نامه: روابط فرهنگی، سیاسی، اقتصادی ایران و آمریکا در دوره قاجار

استاد راهنما: دکتر عباس قدیمی | استاد مشاور: دکتر علیرضا کریمی | پدیدآور: حسین گلزاری

از دوره قاجار کشور ایران وارد رقابتهای گسترده استعماری روسیه و انگلیس شد. از یک طرف انگلیس، ایران را سپر بلای هند قرار داده بود و مانع دسترسی روسیه و سایر کشورها از طریق ایران به هند می شد. و از طرف دیگر روسیه و انگلیس درصدد گرفتن امتیازاتی به نفع خود از ایران بودند فشارهای آنها باعث شد تا ایران در دوره ناصری و زمان صدارت امیرکبیر درصدد برقراری رابطه با کشور ثالثی برآید تا شاید بتواند این فشارها را به صورت تعدیل درآورد.البته

پرونده هسته ای ایران و اعتمادسازی برای دولت آمریکا؛ تحلیل صفحه سخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا در فیس بوک

دکتر حسن بشیر، مسعود حسنلو؛ دانشگاه امام صادق (ع)

تحلیل گفتمان بیانات مقامات سیاسی یک کشور در تبیین رویکردها و دیدگاه های دولت آن کشور حائز اهمیت است. از طرفی بسترهای جدید ارتباطاتی زمینه ایجاد راهکارهای نو در ارتباط و انتقال مفاهیم را فراهم آورده است. محیط های مجازی و شبکه های اجتماعی از بسترهای نوظهوری هستند که توجه دولت ها را نیز به خود جلب کرده اند. همین امر باعث حضور شخصیت های سیاسی در محیط های اجتماعی مجازی شده است. حضور این شخصیت ها در این محیط ها فرصتی برای بررسی دقیق تر دیدگاه ها و نظرات آنان ایجاد نموده است. با این مقدمه، به نظر می رسد حضور آلن ایر، سخنگوی فارسی زبان وزارت امور خارجه امریکا، در فیس بوک نیازمند مطالعه دقیق تر است. با توجه به این نکته که این حضور مصداقی از دیپلماسی عمومی دولت آمریکا در برابر قشری از جامعه ایران است، تبیین عملکرد و تحلیل گفتمان مطالب سخنگوی رسمی دولت آمریکا در مواجهه با کاربران ایرانی حائز اهمیت می باشد. این تحلیل با استفاده از نظریه چارچوب سازی در ارتباطات و رسانه ها انجام شده است. تحلیل گفتمان مطالب منتشرشده از سوی آلن ایر، در فاصله زمانی مذاکرات هسته ای ژنو تا مذاکرات وین، نشان دهنده نوعی تلاش برای «اعتماد سازی از دولت آمریکا» برای مخاطبین سخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا است. متن کامل مقاله

شبکه‌های ذهن و قدرت رسانه‌ها در بازنمایی غیر واقعی برنامه هسته‌ای ایران

دکتر محمدرضا تخشید و سید محمد علی علوی؛ دانشگاه تهران

این مقاله قصد دارد با استفاده از مدل عملیاتی مانوئل کاستلز در کتاب خود، «قدرت ارتباطات» تحت عنوان شبکه‌های ذهن و قدرت که با استفاده از فرضیه نشان‌گرهای بدنی و پژوهش‌های علم اعصاب آنتونیو داماسیو و همچنین، مدل برانگیختگی شبکه‌ای آبشاری رابرت انتمن توانسته به تحلیل چگونگی همگامی عموم مردم آمریکا در حمایت از جنگ آمریکا به عراق در شرایط فقدان دلایل لازم و منطقی برای این جنگ بپردازد، به تبیین چگونگی بهره‌گیری آمریکا از مباحث هسته‌ای ایران در راستای دستیابی به همین هدف بپردازد. فرضیه مقاله این است که «ایالات متحده آمریکا تلاش نموده با تسخیر اذهان مردم آمریکا، در راستای تهدید آمیز قلمدادنمودن فعالیت‌های صلح‌آمیز هسته‌ای جمهوری اسلامی ایران، در دستیابی این کشور به فناوری هسته‌ای و بهره‌گیری از آن ایجاد خلل نماید.» بازه زمانی مورد نظر این تحقیق پیش از دوران ریاست جمهوری اوباما می‌باشد.  اصل مقاله (1111 K)

تأثیر انتخابات بر جایگاه بین‌المللی دولت: با تأکید بر جمهوری اسلامی ایران

دکتر عبداله قنبرلو، دانشیار گروه روابط بین‌الملل پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی

این مقاله درصدد پاسخ به این سؤال است که انتخابات چگونه موجب بهبود جایگاه و قدرت بین‌المللی دولت‌ها می‌شود. در پاسخ، به چهار متغیر اثرگذار اشاره شده است: صلح دموکراتیک، اهمیت مشروعیت بین‌المللی، دیپلماسی عمومی و اصل لوح مطهر. انتخابات آزاد در واقع بخشی از تعاملات بین‌المللی دولت‌ها را تشکیل می‌دهد، چراکه علامت‏ها و معانی خاصی را به دیگر دولت‌ها منتقل کرده و آن‌ها را به واکنش مقتضی تحریک می‌کند. انتخابات هم از طریق نمایش هنجارهای دموکراتیک و هم زمینه‌سازی برای تغییر سیاست‌ها می‌تواند به بازسازی موقعیت بین‌المللی کشورها کمک کند. این نوع اثرگذاری در تاریخ جمهوری اسلامی ایران چند بار تجربه شده و خصوصاً در انتخابات ریاست جمهوری ملموس بوده است. در شرایطی که مناسبات بین‌المللی کشور به تشنج و تنش گراییده بود، انتخابات زمینه بهبود مجدد اوضاع را فراهم کرد. اصل مقاله (559 K)

پایان نامه: بررسی روابط ایران و آمریکا در بستر تحولات اخیر جهان عرب 2013-2010

استاد راهنما: دکتر ابراهیم متقی | استاد مشاور: امیر نیاکویی | پدیدآور: بهزاد دیانسائی

پژوهش حاضر در پی بررسی روابط ایران و آمریکا در بستر تحولات جهان عرب از سال 2010-2013 میلادی می باشد روش تحقیق در این پژوهش به صورت توصیفی – تحلیلی می باشد و با استناد به شیوه مطالعات کتابخانه ای ( اسنادی ) از طریق کتب ، مجلات علمی و سایت های اینترنتی اطلاعات بدست آمده ، طبقه بندی شده و به رشته نگارش در آمده است . به منظور گر آوری اطلاعات از ابزار فیش برداری از کتب مختلف و فضای مجازی اینترنت و مطالعات کتابخانه ای بهره گیری شده است . سوال اصلی تحقیق عبارت است از : انقلاب های منطقه خاورمیانه چه تاثیراتی بر روابط ایران و آمریکا داشته است ؟ در این راستا سولات فرعی بیان گردیده اند که

خاستگاه هویتی تنش در روابط روسیه و آمریکا و تأثیر آن بر منافع جمهوری اسلامی ایران

محمد شاد، دانشجوی دکتری مطالعات آمریکای شمالی، دانشکده مطالعات جهان، دانشگاه تهران

مواجهه و تداخل منافع روسیه و ایالات متحده آمریکا در عرصه‌های گوناگون بین‌المللی، تنها منبعث از بسترها و خاستگاه‌های سیاسی نبوده و واجد ریشه‌ها و علل «شناختی- هویتی» است. این پژوهش با مروری بر ویژگی‌های هویتی و گفتمانی سیاست خارجی ایالات متحده آمریکا و فدراسیون روسیه، به بررسی ریشه‌های تقابل پرداخته و پس از تشریح روند بروز تنش‌های هویت‌مدار در روابط دو کشور، مترصد پاسخ به این پرسش است که تشدید این تنش‌ها چه تأثیراتی بر سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران گذارده است؟ در این پژوهش از نظریه الکساندر ونت و تأکید وی بر نقش نظام معنایی حاکم بر یک نظام سیاسی و نیز تأثیر زیرساخت‌های هویتی بر سامانه‌ ترجیحات در سیاست خارجیِ کشورها بهره‌ گرفته شده است. داده‌های این پژوهش نیز با بهره‌گیری از روش اسنادی و کتابخانه‌ای گردآوری شده است. متن کامل مقاله

راهبرد امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران در مقابله با دیپلماسی عمومی آمریکا

دکتر حسین حسینی؛ سعید توکلی؛ دانشگاه امام حسین (ع)

پس از پیروزی انقلاب اسلامی، آمریکا به علت توفیق نیافتن در براندازی سخت و نظامی جمهوری اسلامی ایران به براندازی نرم با الگوی تغییرات تدریجی فروپاشی یا فروپاشی از درون روی آورد؛ به تعبیر دیگر، با به کارگیری توانمندی هایش در حوزه فرهنگ، اقتصاد و سیاست، مردم (توده، نخبگان و مقامات) ایران را به شیوه های غیرخشونت آمیز آماج حمله قرار داد. ابزار مهم و حیاتی قدرت نرم برای دستیابی به اهداف در فضای بین المللی، دیپلماسی عمومی است. در این مقاله به بررسی چالش های امنیت ملی جمهوری اسلامی متاثر از پیام های دیپلماسی عمومی آمریکا پرداخته می شود. سوال اصلی مقاله این است که راهبرد جمهوری اسلامی ایران در مقابله با تهدیدهای امنیتی ناشی از دیپلماسی عمومی آمریکا پس از 11 سپتامبر چه باید باشد؟ نوع تحقیق کاربردی ـ توسعه ای است که با استفاده از کتابخانه (کتاب، مطالعه اسناد، پایان نامه و ...) و روش میدانی (مصاحبه و پرسشنامه) انجام شده است. حجم جامعه آماری براساس آمارهای موجود، 150 نفر است. آزمودنیهای این مطالعه 54 نفر از خبرگان و نخبگان آشنا با دیپلماسی عمومی هستند. پس از تجزیه و تحلیل محیط داخلی و بین المللی، راهبردهای مقابله ای مانند توسعه و انتشار پیام های وحدت بخش در جهان اسلام با هدف تقویت وجوه مشترک جمهوری اسلامی ایران با سایر کشورهای اسلامی و مقابله با تهدیدهای تفرقه افکنانه؛ تقویت و توسعه حوزه نفوذ فرهنگ ایرانی ـ اسلامی از طریق دیپلماسی رسمی، عمومی، رسانه ای و دانشگاهی در کشورهای منطقه و جهان اسلام؛ گسترش فرهنگ بیگانه ستیزی، استکبارستیزی و اشغالگری و سرانجام برجسته سازی اقدامات اقتصادی و رفاهی دولت برای مقابله با القای ناکارامدی دولت باید سرلوحه نظام جمهوری اسلامی قرار گیرد. متن کامل مقاله
 

حضور نظامی آمریکا در جمهوری آذربایجان و تأثیر آن بر امنیت ملی ایران

دکتر افشین متقی، دانشگاه خوارزمی؛ عارف بیژن، سجاد نجفی

از زمان تشکیل دولت ملی در ایران همواره یکی از دغدغه های فکری نظام های سیاسی کشور تهدیداتی بوده که از حوزه قفقاز جنوبی، دریای خزر و آسیای مرکزی علیه حاکمیت و تمامیت ارضی ایران صورت گرفته است. در این میان آذربایجان به خاطر موقعیت ژئوپلیتیک خاصش از اهمیت بیشتری برخوردار بوده است. غفلت جمهوری اسلامی ایران از روند های جاری در این منطقه که از سوی کشورهای فرامنطقه ای به خصوص آمریکا صورت می گیرد می تواند تاثیرات منفی ای را برای امنیت ملی ایران در پی داشته باشد که با حضور نظامی آمریکا در همسایه هم مرز ایران این خطر چند برابر می شود. اهمیت تحقیق حاضر آن است که با توجه به حضور نظامی آمریکا در قفقاز جنوبی و به خصوص در آذربایجان و در نزدیکی مرزهای جمهوری اسلامی ایران به بررسی تهدیداتی که این حضور برای امنیت ملی ایران می تواند داشته باشد، می پردازد. فرضیه ای که برای پژوهش حاضر در نظر گرفته شده است این است که حضور نظامی ایالات متحده آمریکا در جمهوری آذربایجان تاثیر منفی بر جمهوری اسلامی ایران دارد و امنیت جمهوری اسلامی ایران را از تمام ابعاد تهدید می کند. دریافت متن کامل مقاله

تزاحم و توافق منافع ایران و آمریکا: از رابطه ناپایدار تا نقطه عطف؟

تورج شیرالیلو، دانشجوی دکتری مطالعات آمریکای شمالی

ا وجود فروکش بحران هسته ای، پیش بینی می شود که تزاحم منافع ایران و آمریکا در حوزه منطقه ای تداوم خواهد یافت. ایران و آمریکا اهداف امنیتی مطلوب طرف مقابل را دنبال نمی کنند و به اقدامهای متقابل تعارض آمیز ادامه خواهند داد. با این وجود، به نظر می رسد که تهران و واشنگتن در برخی حوزه ها دارای منافع موازی یا حتی مشترک هستند که همپوشی آنها ضرورتا به شکل دایره های متحدالمرکز نخواهد بود. مهار تروریسم در

آمریکا و امنیتی کردن ایران پس از انقلاب اسلامی 1979 تا 2013؛ تداوم یا تغییر

دکتر محمد مرندی، مهرداد حلال خور، دانشگاه تهران

سیاست خارجی آمریکا در قبال ایران همواره با تحولات و نوسانات متعدی مواجه بوده است اما در کنار این تغییرات می توان اصول ثابتی در سیاست خارجی این کشور را مورد شناسایی قرار داد. سیاست خارجی کلان آمریکا در خاورمیانه با محوریت مقابله با نفوذ شوروی طراحی شده بود که انقلاب اسلامی ایران بر مناسبات سیاست خارجی ضد کمونیستی آمریکا در خاورمیانه تاثیری اساسی گذاشت. سوال کلیدی در خصوص سیاست خارجی آمریکا در خاورمیانه این است که آیا سیاست خارجی آمریکا در قبال ایران، تغییرات اساسی را در دوره زمانی بعد از انقلاب اسلامی این کشور تجربه کرده است یا اینکه سیاست خارجی آمریکا در قبال ایران با حفظ اصول ثابت خود تغییرات تاکتیکی را دنبال کرده است؟ برای پاسخ به این سوال نویسنده ضمن بررسی شواهد مربوط به سیاست خارجی آمریکا در قبال ایران پس از انقلاب اسلامی با استفاده از چهارچوب نظری مکتب کپنهاگ به بررسی روند امنیتی کردن ایران در سیاست خارجی دولتهای آمریکا می پردازد. با بررسی شواهد مذکور، تحقیق به این نتیجه رسیده است که سیاست خارجی آمریکا در قبال ایران هر دو عامل ثبات و تغییر را در درون خود جای داده است. سیاست امنیتی کردن ایران در سیاست خارجی آمریکا در بازه زمانی مورد تحقیق ثابت بوده است ولی متغیرهای نظام بین الملل، منطقه ای و ملی نوسانهایی را در سیاست خارجی آمریکا نسبت به ایران به وجود آورده اند. به نظر می رسد که سیاست خارجی آمریکا در قبال ایران پس از انقلاب اسلامی و قبل از پایان جگ سرد را بتوان امنیتی کردن سطح پایین دسته بندی کرد و تلاش آمریکا بعد از جنگ سرد بویژه دوره اوباما برای امنیتی کردن ایران را امنیتی کردن سطح بالا نامید. متن کامل مقاله

روابط ایران و آمریکا؛ مسئله اسرائیل

دکتر رضیه موسوی فر؛ دانشگاه حکیم سبزواری، تابستان 1395

روابط ایـران و آمریکا در طـول تاریخ از اهمیت ویژه‌ای برای طرفین برخوردار بوده است. فرازوفرودهای این رابطه و علل و عوامل آن همواره مورد توجه پژوهشگران و اندیشمندان روابط بین‌الملل از جمله صاحب‌نظران دو کشور بوده و است. هدف این مقاله بررسی نقش اسرائیل، بر تداوم تیرگی روابط ایران و آمریکاست. تداوم تیرگی و قطع بودن روابط رسمی ایران و آمریکا، با توجه به پیشینۀ تاریخی روابط دو کشور، وجود منافع مشترک منطقه‌ای، همراه با لحاظ کردن فرصت­های پیش‌آمده برای ترمیم و بهبود روابط، سؤالی را فراروی پژوهشگران روابط بین‌الملل قرار می‌دهد که چرا روابط دو کشور با ورود به دهۀ چهارم انقلاب همچنان تیره‌وتار است، علل و عوامل اساسی تداوم تیرگی روابط میان دو کشور کدام‌اند و کدام عامل وضعیت موجود را استمرار بخشیده است؟ در پاسخ فرضیه‌های متعدد و مختلفی مطرح است که نگارنده با استناد به تغییر فاحش در سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران نسبت به اسرائیل - در مقایسه با دورۀ قبل از انقلاب -، عامل اصلی تداوم دشمنی دو کشور را در همین نکته جسته و مخالفت ایران با اسرائیل و به‌تبع آن مخالفت با روند صلح خاورمیانه را عامل اصلی وضع موجود دانسته و با ارائۀ شواهد و تحلیل مستندات، به تأیید فرضیۀ مذکور اهتمام ورزیده است. این مقاله با رویکردی تبارشناسانه(تاریخی-تحلیلی) نگاشته شده است و سرشتی مروری دارد. مهم‌ترین یافتۀ علمی این پژوهش حاکی از تأثیر انکارناپذیر متغیر اسرائیل بر روابط ایران و آمریکاست. متن کامل مقاله

 

تحلیل ماهیت همکاری در روابط جمهوری اسلامی ایران و چین

دکتر شمس‌الدین صادقی و کامران لطفی، دانشگاه رازی کرمانشاه

یکی از رویکردهای مطرح در سیاست خارجی جمهوری اسلامی، سیاست نگاه به شرق است. اتخاذ این رویکرد، در اولویت سیاست خارجی ایران در پی گذشت یک دهه از قطع روابط دیپلماتیک ایران با ایالات متحده امریکا و تشدید تحریم‌های گسترده این کشور و نیز اتحادیه اروپا علیه جمهوری اسلامی ایران است. در این راستا جمهوری اسلامی ایران تلاش نمود تا در جهت تأمین بخشی از آرمان‌ها و اهداف سیاسی خود با اتخاذ این رویکرد جدید، از تک‌قطبی شدن ساختار نظام بین‌الملل پس از جنگ سرد، جلوگیری نماید. در این میان، کشور چین به‌عنوان یک قدرت برتر در نظام بین‌الملل که ماتریس قدرتش همواره در حال اوج گرفتن است و شاخص‌های برتری قدرت خود را در ابعاد مختلف اقتصادی، نفوذ سیاسی و نظامی ارتقاء بخشیده است، مورد توجه دستگاه دیپلماسی ایران قرارگرفت تا از طریق توسعه همکاری با این کانون ثروت و قدرت بین‌المللی، بخشی از اهداف ملی ایران در سطوح منطقه‌ای و بین‌المللی تأمین شود. با توجه به این مهم، پرسش اصلی پژوهش حاضر آن است که جمهوری اسلامی ایران از ایجاد ائتلاف راهبردی با چین چه اهدافی را دنبال می‌کند؟ برای پاسخ به این پرسش، پژوهش حاضر فرضیه ذیل را به سنجش می‌گذارد: جمهوری اسلامی ایران در پی آن است که با ایجاد ائتلاف راهبردی، از چین به عنوان یک شریک تجاری و متحدی راهبردی در نهادهای بین‌المللی بهره‌گیرد. روش تحقیق در این پژوهش، تحلیلی- توصیفی است و برای تبیین مسئله پژوهش از نظریه چرخش قدرت و نقش، بهره گرفته می‌شود متن کامل مقاله .

نگرش و رفتار چین در قبال نظم موجود جهانی و جایگاه این نظم در قدرت‌یابی پکن

دکتر محمدرضا رستمی، دانشگاه علامه طباطبایی

به‌موازات افزایش قدرت چین، موضوع نگرش و رفتار این کشور در قبال نظم موجود جهانی مجال طرح گسترده‌تری می‌یابد. پرسش در این زمینه این است که آیا همگرایی و پیروی چین نسبت به قواعد، هنجارها و نهادهای نظم جهانی که وجه مشخص سیاست خارجی این کشور از 1979 به این سوست، ماهیتی موقت و تاکتیکی دارد و یا دارای ویژگی بلندمدت و استراتژیک است؟ در این نوشتار با بهره‌گیری از نظریه وابستگی متقابل استدلال می‌شود که برخلاف انتظار و تحلیل صاحب‌نظران متأثر از واقع‌گرایی تهاجمی، دستاوردهای همگرایی چین با نظم موجود بین‌المللی، سبب‌ساز متقارن شدن نگاه و منافع این بازیگر با سایر بازیگران عمده شده و لذا پکن، ملاحظات و منافع مشترکی با دولت‌هایی مانند ایالات متحده در پاسداری از ثبات ناشی از تداوم نظم جهانی لیبرال یافته است. این امر به‌معنای تبدیل چین به بازیگری حامی وضع موجود و رنگ باختن تجدیدنظرطلبی این کشور در سطح کلان است متن کامل مقاله.

سیاست خارجی نسل پنجم رهبری جمهوری خلق چین نسبت به جمهوری اسلامی ایران

دکتر جواد امام جمعه زاده و سمیرا نساجی؛ دانشگاه اصفهان

: جمهوری خلق چین یک قدرت جهانی رو به رشد و جمهوری اسلامی ایران یکی از قدرتمندترین کشورهای حوزه خلیج‌فارس است. درخواست فزآینده جهانی برای نفت و نقش ایران و خلیج‌فارس در تأمین و عرضه نفت اهمیت بیشتری به این روابط داده است. سیاست خارجی نسل پنجم جمهوری چین نسبت به جمهوری اسلامی ایران تحت تأثیر ویژگی‌های شخصیتی رهبران و منفعت ملی این کشور مطرح می‌شود. نگارندگان با روش توصیفی ـ تحلیلی سعی در پاسخ به این سئوال دارند که نسل پنجم رهبری چین ممکن است چه نوع سیاست خارجی را در قبال جمهوری اسلامی ایران اتخاذ کند؟ نتایج تحقیق دلالت برآن دارد که با روی کارآمدن این نسل، در سیاست خارجی چین نسبت به ایران هم عوامل واگرایی و هم عوامل همگرایی نقش داشته است.  براساس ویژگی شخصیتی رهبران نسل پنجم، روابط ایران و چین تحت تأثیر آموزه‌ها و ارزش‌های غربی و آمریکایی این نسل می‌تواند تا حدی کمرنگ شود و در مقابل، توجه این نسل به کشورهای صنعتی مانند ایالات متحده و ژاپن برای توسعه اقتصادی بیشتر معطوف شود.  اما این مسئله به این معنا نیست که این نسل غرب‌گراست بلکه نسل پنجم نیز براساس واقع گرایی و دفاع از منافع ملی خود عمل می‌کند.   اصل مقاله (257 K)

پایان نامه: استراتژی امنیت ملی اوباما با تأکید بر اسرائیل و تأثیر آن بر امنیت ملی ایران

استاد راهنما: حسین دهشیار | استاد مشاور: مجتبی مقصودی | پدیدآور: رامین مددی

استراتژی های امنیت ملی آمریکا توسط روسای جمهوری این کشور به کنگره ارائه گردیده و چارچوب های استراتژیک آن دولت را در عرصه اقتصاد، سیاست، امنیت و فرهنگ، مشخص و رسماً اعلان می کند. استراتژی امنیت ملی امریکا بیانگر راهبرد ایالات متحده نسبت به موضوعات گوناگون سیاسی، اقتصادی، فرهنگی و امنیتی در سطوح داخلی، منطقه ای و بین المللی می باشد. منطقه خاورمیانه یکی از محورهای مورد اشاره در این استراتژی ها بوده و علت این توجه نیز در پیوند خوردن مسائل و معضلات این منطقه با منافع و امنیت ملی آمریکا می باشد. آمریکا دارای منافع مهمی در این منطقه بوده که بخش قابل توجهی از این منافع

پایان نامه: سیاست خارجی آمریکا در قبال پرونده هسته‌ای ایران و بازتاب آن بر تصمیم‌گیری نهادهای بین‌المللی

استاد راهنما: دکتر حسین دهشیار، استاد مشاور: دکتر حسین سلیمی؛ دانشجو: الهه حاجی غلام سریزدی

چکیده: موضوع پایان‌نامه حاضر سیاست خارجی آمریکا در قبال پرونده هسته‌ای ایران و بازتاب آن بر تصمیم‌گیری نهادهای بین‌المللی است. در واقع خواسته‌ایم بدانیم که چرا با توجه به پیشرفت بشر و دستیابی او به اشکال جدید انرژی دولت‌های چون آمریکا و متحدانش با به‌کارگیری آن‌ها توسط سایر دولت‌ها مخالفند. از جمله این انرژی‌ها انرژی هسته‌ای است. با توجه به این‌که این انرژی حق مسلم دولت‌هایی است که در قلمرو سرزمینی خود توان استفاده از آن را دارند ولی آمریکا به بهانه استفاده آن کشورها از این انرژی در راه‌های کشتار جمعی مخالف است. آمریکا نه تنها خود به مخالفت با ایران می‌پردازد بلکه توانسته در این زمینه نظر نهادهای بین‌المللی چون شورای امنیت سازمان ملل متحد و آژانس بین‌المللی انری اتمی را نیز با خود همراه سازد. اهمیت این موضوع در

پایان نامه: بررسی تطبیقی علل ناکارآمدی احزاب سیاسی دوران محمد مصدق و محمد خاتمی

استاد راهنما: جواد امام جمعه زاده؛ دانشجو: میلاد هاشمی

چکیده: عصر کنونی، عصر دموکراسی‌هایی است که در آن احزاب نقشی مهم را ایفا می‌نمایند. اما تاریخ فعالیت‌های احزاب و پدیده تحزّب در ایران، به خوبی بیانگر عدم توفیق این پدیده‌ی مهم سیاسی در سده‌ی اخیر و حتی در حال حاضر است. پژوهندگان سیاسی همواره در پی تبیین علل این بی‌ثباتی بوده‌اند و علل مختلفی را در حوزه سیاسی، تاریخی، اقتصادی، فرهنگی و حقوقی برای این معضل برشمرده‌اند. رساله حاضر تلاشی به منظور بررسی و شناخت دلایل ناکامی، ضعف و ناپایداری احزاب در تاریخ ایران معاصر تا به امروز و به ویژه علل ناکامی و ناپایداری احزاب در دوره‌ی خاص تاریخی یعنی دوران نخست‌ وزیری محمد مصدق تا کودتای 28 مرداد و دوران ریاست جمهوری محمد خاتمی می‌باشد. رویکرد اصلی که در این

پایان نامه:سیاست خارجی آمریکا پس از جنگ سرد در برابر شورای امنیت (تاکید موردی تحریم‌های ایران)

استاد راهنما: رضا سیمبر استاد مشاور: احمد جانسیز؛ پدیدآور: زهرا کشاورزی، دانشگاه گیلان

استراتژی کلان آمریکا در هزاره سوم بسیار متفاوت با استراتژی این کشور در قرن بیستم می‌باشد. بنابراین، استراتژی کلان تدافعی محور که بازتاب جنگ سرد بود جای خود را به استراتژی کلان تهاجمی که متناسب با دوران هژمونی و عصر تک قطبی می‌باشد، داده است. شورای امنیت، به عنوان رکن اجرایی سازمان ملل متحد، در دوره زمانی پس از جنگ سرد به عنوان بازوی قدرتی آمریکا عمل می‌کند، در این راستا، آمریکا با همراه سازی شورای امنیت با خود، به کشورهایی که هم مقابله با آنها مشکل است و هم بازدارندگی به همراه دارند اجازه نخواهد داد که استیلای جهانی آن را

پایان نامه: بررسی مقایسه‌ای سیاست آمریکا نسبت به برنامه هسته‌ای هند و پاکستان و برنامه هسته‌ای ایران

استاد راهنما: دکتر فرهاد درویشی؛ دانشجو: صغری عالیپور؛ دانشگاه بین المللی قزوین

چکیده: با توجه به مزایای انرژی هسته‌ای در جهان امروز اغلب کشورها در تلاش برای دستیابی به آن هستند. انرژی هسته‎ای همچون شمشیر دولبه داری دو مصرف کاملاً متضاد است. از سویی موجب آبادانی و توسعه یک کشور می‎شود و از سوی دیگر به عنوان یک ابزار جنگی می‎تواند مورد استفاده واقع شود که این امر موجب نگرانی‎های‎ بین المللی نسبت به استفاده از آن شده است. در این راستا تعداد معدودی از کشورها به آن دست پیدا کرده اند که هند و پاکستان از جمله این کشورها هستند. ایران نیز که در تلاش برای دستیابی به آن است با مخالفت‎های آمریکا مواجه شده است. این در حالی است که آمریکا حامی فعالیت هسته‎ای هند و پاکستان بوده است. لذا این نوشتار در پی پاسخگویی به این سوال است که سیاست آمریکا نسبت به برنامه هسته‌ای هند و پاکستان و برنامه هسته‎ای ایران چه تفاوتی وجود دارد؟ فرض اصلی این

پایان نامه: بررسی مقایسه‌ای عملکرد حزب جمهوری خواه و دموکرات آمریکا در قبال جمهوری اسلامی ایران

استاد راهنما: داود آقایی | استاد مشاور: یعقوب توکلی | پدیدآور: محمدمهدی گودرزوند چگینی

چکیده: از بدو پیروزی انقلاب شکوهمند اسلامی به رهبری حضرت امام خمینی(ره) تاکنون یکی از مسائل مهم، روابط ایران و آمریکا و عملکرد دولت های مختلف آمریکا در قبال انقلاب اسلامی بوده است. در این بین اما تفاوت های دو حزب جمهوری خواه و دموکرات آمریکا باعث شده است که هر کدامیک از این دو حزب که به قدرت رسیده اند، عملکردی داشته باشند که این عملکرد از جهاتی شبیه و از جهاتی متفاوت از یکدیگر است. در

جهانی شدن اقتصادی و نقش تهدید نظامی در راهبرد آمریکا برای کارامدی تحریم ایران

دکتر محسن بیات، دانشگاه لرستان

پس از سا‌ل‌ها تنش بین ایران از یک طرف و آمریکا و متحدانش از طرف دیگر بر سر برنامۀ هسته­ای ایران، برنامۀ جامع اقدام مشترک (برجام) بین دو طرف به امضا رسید. ویژگی مهم سال­های اخیر، تهدید به کاربرد گزینۀ نظامی علیه ایران بود. این تهدید همراه با افزایش تحریم­ها و ممنوعیت­های تجاری بود.دلیل کاربرد تهدیدهای نظامی چه بود؟ به‌طور کلی تهدید نظامی و کارامدی تحریم­ها و ممنوعیت­های تجاری چه رابطه‌ای با هم دارند؟ چرا آمریکا و رژیم صهیونیستی در سال­های اخیر بارها از تهدید نظامی استفاده کردند؟ بهترین راهبرد واکنشی ایران در وضعیت تحریم و تهدید نظامی، چه راهبردی می‌توانست باشد؟ در این مقاله در جایگاه پاسخ به این پرسش‌ها، ابتدا چارچوب نظری جدیدی برای بررسی کنش­ها و واکنش­های مرتبط با تحریم مطرح می‌شود که سه پایۀ مهم و نوآورانه دارد: 1. تعریفی متفاوت و جدید از تحریم و ممنوعیت تجاری؛ 2. تحلیل سود-هزینة مبتنی بر وضعیت و اعمال کنترل بر آن؛ 3. رابطۀ مکملی ابزارهای سیاست خارجی (تحریم و ممنوعیت تجاری و تهدید نظامی). در قالب این چارچوب نظری و برای پاسخ به پرسش­های مطرح‌شده، این فرضیه مطرح شده است: «در وضعیت اقتصاد جهانی، تبدیل کردن گزینۀ نظامی از جایگزینی برای تحریم و محدودیت تجاری به مکملی برای آنها، مهم‌ترین راهبرد آمریکا برای کارامد کردن تحریم­ها و ممنوعیت­های تجاری علیه ایران بود». با محور قرار دادن این فرضیه و چارچوب نظری در مورد تحلیل کنش­ها و واکنش­ها در وضعیت تحریم و تهدید نظامی، نتیجه گرفتیم که تهدید به کاربرد گزینۀ نظامی از طریق تغییر تحلیل سود-هزینة ایران یا شرکای تجاری آن بر کارامدی تحریم­ها و ممنوعیت­های تجاری تأثیر ­گذاشته است. همچنین در نتیجه‌گیری عملی، استدلال کردیم که برای کشورهای مورد تحریم و تهدید نظامی همانند ایران در دورۀ قبل از برجام، راهبرد «نمایش قدرت نظامی» به‌عنوان یکی از پایه­های مهم سیاست ضد تحریمی می­تواند راهبردی مفید باشد و مانع این تأثیر و در نهایت کاهش میزان کارامدی تحریم و ممنوعیت تجاری ­شود.  متن کامل مقاله

تبیین دیپلماسی هسته‌ای دولت روحانی با بهره‌گیری از مدل تصمیم‌گیری روزنا

دکتر سید امیر نیاکویی، محسن زمانی دانشگاه گیلان

با پیروزی حسن روحانی در انتخابات ریاست جمهوری در سال 1392 گفتمان حاکم بر سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران از اصول گرایی عدالت‌محور در دولت قبل به آرمان‌خواهی واقع‌گرایانه تغییر یافت و بر این اساس دیپلماسی هسته‌ای کشور نیز دچار تحول اساسی شده است. در واقع سیاست هسته‌ای ایران از حالت تقابلی- تهاجمی در دولت قبل به حالت تفاهمی- تعاملی در دولت جدید تغییر جهت یافته و حل معمای هسته‌ای به‌عنوان یکی از طولانی‌ترین و پیچیده‌ترین مسائل سیاست ایران در سال‌های گذشته در صدر اولویت‌های کاری دولت یازدهم قرار گرفته است. در این مقاله می‌خواهیم که عوامل تأثیرگذار بر این دیپلماسی جدید هسته‌ای و حصول برجام را براساس مدل جیمز روزنا بررسی کنیم. یافته‌های پژوهش حاکی از آن است که به ترتیب نظام بین‌الملل، فرد (شخصیت و اندیشه‌های رئیس جمهور و تیم مذاکره‌کننده) و همچنین جامعه مهم‌ترین عوامل مؤثر بر دستیابی به توافق بوده و این عوامل بیشتر از نقش سازمان بوروکراتیک (حکومت) در رسیدن به این توافق تأثیرگذار بوده‌اند. متن کامل مقاله

جایگاه «جمهوری اسلامی ایران» در روابط هند و ایالات متحدة آمریکا

دکتر محمدکاظم سجادپور، مهرداد پهلوانی

روابط بین‌الملل آکنده از افسانه‌ و واقعیت است. در مورد روابط هند و آمریکا و جایگاه ایران در روابط این دو کشور هم در چند سال اخیر افسانه‎‌های فراوانی ساخته شده است. برخی افسانه‌ها هند را نیازمند برقراری رابطه با آمریکا می‌دانند و بر این اساس، تصمیمات سیاست خارجی هند تابع آمریکا تلقی می‌شود. در مقابل، برخی افسانه‌ها با توجه به اوضاع اقتصادی آمریکا و آغاز بحران اقتصادی در غرب، این کشور را در تلاش برای یافتن بازارهای جدید و تقویت همکاری با قدرت‌های در حال ظهوری همچون هند دانسته‌اند و برای نمونه به سفر اوباما به هندوستان در سال 2010 اشاره می‌کنند. در هر یک از این، افسانه‌ها جایگاهی متفاوت برای ایران در روابط هند و آمریکا ترسیم شده است. آن دسته از افسانه‌ها که هند را تابع آمریکا می‌دانند، معتقدند سیاست هند در قبال ایران تابعی از روابط ایران و آمریکا است. اما دسته دیگری از افسانه‌ها معتقد به سیاست خارجی مستقل برای هند در قبال ایران است. در این مقاله تلاش شده است تا ضمن بررسی دیدگاه‌های مختلف در مورد روابط هند و آمریکا و جایگاه ایران در این رابطه، موقعیت واقعی ایران در مناسبات هند و آمریکا تبیین شود. در حقیقت با توجه به منافع ملّی هندوستان و رویکرد منفعت – محور نخبگان این کشور و نیز با توجه به مزیت‌های اقتصادی، امنیتی و استراتژیک ایران، جایگاه این کشور در در سیاست خارجی هند تثبیت شده است. متن کامل مقاله

کالبدشناسی مذاکره هسته ای ایران و آمریکا تا حصول برجام و تصویب قطعنامه‌ ۲۲۳۱

دکتر حیبب اله ابوالحسن شیرازی

توافق هسته ای ایران وکشورهای ۱+۵ در وین در 23 تیرماه 94 به عنوان یک روز تاریخی در تاریخ روابط بین الملل محسوب می شود. موفقیت مذاکرات هسته ای میان تهران و کشورهای ۱+۵ نمونه ای از اهمیت و پافشاری نسبت به سیاست و دیپلماسی بین المللی به شمار می رود و اساس ثبات در منطقه خواهد بود و می توان این توافق را یک پیروزی برای دیپلماسی توصیف کرد. پس از دوسال مذاکره، توافقی بلندمدت بین ایران و کشورهای۱+۵ در خصوص فعالیت های هسته ای ایران و لغو تحریم های ایران حاصل شد. شورای امنیت سازمان ملل در ۲۰ ژوییه  2015 (29 تیر 1394) با تصویب قطعنامه‌ ۲۲۳۱ برنامه جامع اقدام مشترک (برجام( را مورد تأیید قرار داد.

مقایسۀ سیاستهای هسته ای ایران در دوران اصلاحات و اصولگرایی

دکتر سید محمد طباطبائی، دانشگاه علامه طباطبایی؛ میلاد توپچی

مبانی فکری و اصول جناحی در روند سیاست گذاری از اهمیت ویژه ای برخوردار است. به طوریکه میتوان تأثیر این مبانی را در سیاستهای اجرایی و در صحنۀ عمل مشاهده کرد . هر یک از دو جناح اصلاحطلب و اصولگرا اصول عقیدتی و فکری خود را به عنوان نهاده وارد سیستم سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران کردند و پس از تجزیه و تحلیل در این سیستم که دارای یکسری اصول و قواعد خاص خود است، در قبال برنامۀ هسته ای سیاست هایی را به اجرا گذاشتند. با مقایسۀ نهاده هایی که این دو جناح سیاسی وارد سیستم کرده اند و همچنین داده ها یی که به صورت سیاست اجرایی از سیستم خارج شده است، میتوان دریافت که روش هر یک از این دو جناح در قبال برنامۀ هسته ای متفاوت بوده است؛ اما با توجه به ماهیت و اصول کلی سیستم سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران، هدف اصلاح طلبان و اصول گرایان در دستیابی به فناوری صلح آمیز هسته ای مشترک بوده است؛ بنابراین در این مقاله هدف، بررسی و واکاوی روش ها ی متفاوت دو جناح سیاسی حاکم در اجرای سیاست واحد دستیابی به انرژی هسته ای بر اساس نظریه سیستمها است.

متن کامل مقاله

 

از رئالیسم کلاسیک تا رئالیسم ایرانی؛ تحلیل نظری روابط خارجی ایران با قدرتهای بزرگ ( 1501-1979)

دکتر رضا موسوی نیا، دانشگاه علامه طباطبایی

تحلیل نظری تاریخ روابط خارجی ایران با قدرتهای بزرگ، فهمی تئوریک از الگوهای رفتاری دولتهای ایرانی در مقاطع مختلف تاریخ ارائه میکند و میتواند به مثابه پلی برای ساختن آینده باشد. این مقاله با اشاره مختصر به رفتارها و الگوهای مشترک تاریخ روابط خارجی ایران با قدرتهای برزگ طی پنج قرن گذشته با روشی تحلیلی تبیینی، فهمی نظری از تاریخ روابط خارجی ایران ارائه می کند. چارچوب نظری رئالیسم ایرانی که در این مقاله ارائه می شود، عناصری از نظریه رئالیسم و نئورئالیسم را اخذ کرده است، اما نظریها ی زمانمند و مکانمند است و با آنها تفاوت دارد. رئالیسم ایرانی از منظری آسیبشناسانه به بررسی تاریخ روابط خارجی ایران با قدرتهای بزرگپرداخته است. تعین پذیری از ساختار نظام بینالملل، هراس امنیتی، قطبینگری، ژئوپلوتیک تهدیدآفرین، اولویت امنیت به توسعه و تجارت، اولویت بقای شاه و حکومت، استبداد ساختاری، تصمیم گیری فردی و غیرنهادینه، متوازن سازی مثبت و منفی، فقدان منافع همسو یا متقارب با قدرتهای بزرگ و عدم منافع ذاتی و درونی قدرتهای بزرگ در ایران، عناصر محوری و اصلی نظریه رئالیسم ایرانی را تشکیل میدهند

متن کامل مقاله

تنوع گفتمانی در سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران و وجوه دیپلماسی نوین هسته ای

دکتر علی اکبر جعفری دانشگاه مازندران، دکتر دیان جانباز

سیاست خارجی در مقام مهمترین نمود رفتار بین المللی دولتها همواره عرصه تعامل میان نظریه و عمل بوده است. در این میان، تحلیل سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران از سوی منابع خارجی و داخلی تاکنون در چارچوب الگوهای سنتی تحلیل سیاست خارجی و یا بر مبنای مفروضه هایی اثبات گرایانه و سودمندگرایانه حاکم بر عرصه مطالعات بین المللی قرار داشته است؛ اما امروزه به جد میتوان مدعی شد که تحلیل واقع بینانه ای از سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران ممکن نخواهد شد مگر آنکه در چارچوب ادراکی ما ابزارهایی جهت مدنظر قرار دادن اهمیت بنیادین مقوله ی معنایی نظام جمهوری اسلامی وجود داشته باشد. بر این مبنا، میتوان گفت که پس از پیروزی انقلاب اسلامی ایران تاکنون جلوه های متفاوتی از سازه های گفتمانی در چارچوب کلیت دانایی انقلاب اسلامی در سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران شاهد بودیم؛ بنابراین، سؤال پژوهش آن است که تنوع گفتمانی در سیاست خارجی چه تأثیری بر دیپلماسی هسته ای جمهوری اسلامی ایران در دوره های مختلف سیاست خارجی داشته است؟ در پاسخ به این سؤال فرض مقاله آن است که تنوع گفتمانی در سیاست خارجی زمینهساز بسیج منابع و در نتیجه دیپلماسی متفاوت هستهای در دوره های مختلف سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران جهت حل و فصل بحران هسته ای شده است.

متن کامل

نسل پنجم رهبران چین و ابتکار کمربند اقتصادی جادۀ ابریشم

دکتر مسعود موسوی شفائی، دانشگاه تربیت مدرس

چینِ نو طی سه دهۀ گذشته تلاش‌کرد تا با اتخاذ راهبردی که به‌تدریج خیزش مسالمت‌آمیز نام گرفت، نگرانی سایر قدرت‌های بزرگ و همسایگان منطقه‌ای خود در خصوص افزایش قدرت این کشور را تعدیل و از موضوع جهشِ اقتصادی و افزایشِ قدرت جهانی چین حساسیت‌زدایی کند. با به قدرت رسیدن «شی جین پینگ» به‌مثابۀ نماد نسل پنجم رهبران چین، به نظر می‌رسد این کشور اکنون خود را در سطحی از قدرت می‌بیند که نقشی پویاتر در عرصه‌های منطقه‌ای و بین‌المللی ایفاء کرده و(البته بدون درگیری خصومت‌آمیز با رقبای منطقه‌ای و جهانی) با سهم‌خواهی فزاینده در حوزه‌های استراتژیک تعریف جدیدی از خود در چهارچوب رویای چینی و احیاء قدرت چین ملی ارائه کند. هدف این پویایی جدید، نهادینه‌‌سازی جایگاه این کشور، به‌مثابۀ یک قدرت بزرگ چند بُعدی (اقتصادی- سیاسی- فرهنگی- استراتژیک) است. چین تحت رهبری «شی جین پینگ» در همین راستا ابتکارات اقتصادی ↔استراتژیک متعددی را در سطح بین‌الملل آغاز کرده است؛ از جمله: فعال شدن بریکس، تأسیس بانک سرمایه‌گذاری زیرساخت آسیایی، تأسیس بانک بریکس، اهمیت یافتن روز‌افزون سازمان هم‌کاری شانگهای، .... و البته «ابتکار کمربند اقتصادی جادۀ ابریشم» که به «طرح مارشال» چین معروف شده است. مقالۀ حاضر ضمن تحلیل «نظری» کنش‌گری‌های جدید چین در عرصۀ بین‌الملل به ارزیابی «عملی» ابتکار کمربند اقتصادی جادۀ ابریشم، ریشه های اقتصادی ↔استراتژیک شکل گیری این ابتکار، میزان جدّی بودن رهبران چین برای اجرای آن و پیامدهای تحقق این طرح پرداخته است. لینک منبع

دیپلماسی دفاعی ـ امنیّتی جمهوری اسلامی ایران در برابر دیپلماسی اجبار ایالات متحده آمریکا

دکتر حسین تاج آبادی، دانشگاه مالک اشتر و بهزاد مرادیان

 چکیده: هدف اصلی از ارائه این مقاله، شناخت و بررسی «چالش های دیپلماسی دفاعی- امنیّتی جمهوری اسلامی ایران در برابر دیپلماسی اجبار ایالات متحده آمریکا» بوده که در آن، برای تبیین بیشتر موضوع، ضمن واکاوی چگونگی به کارگیری راهبردِ «دیپلماسی اجبار» توسط ایالات متحده آمریکا، علیه «جمهوری اسلامی ایران»، پژوهش گر سعی در ارائه و اخذ الگویی مناسب برای مقابله با چالش های ایجاد شده علیه منافع ملّی جمهوری اسلامی ایران، داشته است. با این حال، روش اجرای این تحقیق، توصیفی- تحلیلی بوده و ابزار گردآوری داده ها و اطلاعات، کتاب های ارزشمند در این زمینه و مقالات موجود در کتابخانه ها و سایت های اینترنتی معتبر و نیز منابع و گزارش های منتشر شده توسط مراکز تحقیقاتی و پژوهشی دفاعی- امنیّتی، بوده است. با این وجود، یافته‌های مهم و اصیلِ مقاله مورد بحث، این بوده که با توجه به رویکرد دیپلماسی دفاعی- امنیّتی کشور جمهوری اسلامی ایران و نیز با در نظر گرفتن تحفظ هرچه بیشتر منافع ملّی کشور، ارائه «مُدل مفهومی» مطلوب برای شناخت چالش ها، از نتایج ارزشمند و پایدار آنبه شمار می رود.

متن کامل

نقش قدرت‌های بزرگ درمنطقه خلیج فارس و چالش های هژمونی آمریکا

مقاله علمی پژوهشی دکتر محمود واعظی، وزیر ارتباطات دولت روحانی

برخی نظریه‌پردازان سیاست آمریکا در منطقه خلیج فارس را با توجه به موقعیت محوری این منطقه در راستای تلاش‌های این کشور برای کسب جایگاه هژمونیک در سطح جهانی تعبیر می‌کنند. با این حال آمریکا در دوران بعد از جنگ سرد و به رغم تلاش‌ فراوان و صرف هزینه‌های هنگفت برای تثبیت موقعیت هژمونیک خود در منطقه خلیج فارس با چالش‌ها و موانع جدی در این منطقه روبرو بوده است. مخالفت بازیگران منطقه‌ای مانند ایران با هژمونی آمریکا و ناکامی‌های این کشور در عرصه‌هایی مانند عراق از موانع منطقه‌ای هژمونی آمریکا در خلیج فارس محسوب می‌شود. از طرف دیگر تلاش سایر قدرت‌های بزرگ برای اعمال نفوذ در منطقه، اقدامی برای موازنه‌سازی در مقابل آمریکا در این منطقه است. گرچه درهم تنیدگی روابط و برخورداری از منافع مشترک در فضای جهانی‌شده از سطح رقابت و تقابل قدرت‌های بزرگ کاسته و در مقابل سطح همکاری‌ها را افزایش داده است، اما این موضوع به معنای حذف نگرانی‌های آنها از برتری کامل یک بازیگر در برابر سایر بازیگران نیست. بنابراین هر چند تلاش موازنه‌جویانه سخت‌افزاری دیگر جایگاه چندانی در استراتژی قدرت‌های بزرگ ندارد، اما تلاش‌های موازنه‌جویانه در شکل نرم آن همچنان ادامه دارد. از این رو مسئله اصلی در این مقاله این است که در دوره پس از جنگ سرد قدرت‌های بزرگ چه واکنشی نسبت به رفتارهای هژمونی‌طلبانه آمریکا در منطقه خلیج فارس از خود نشان داده‌اند؟ و اینکه تلاش‌های هژمونی‌طلبانه آمریکا در منطقه خلیج فارس علاوه بر واکنش سایر قدرت‌های بزرگ با چه چالش‌هایی مواجه بوده است؟

متن کامل مقاله

روسیه، آمریکا و مسئله ایران

مقاله علمی پژوهشی؛ دکتر محمود شوری مدیر گروه مطالعات اوراسیا، مرکز تحقیقات استراتژیک

موضوع روابط ایران و روسیه در دوره پس از فروپاشی شوروی به دلیل حمایت تکنولوژیک و سیاسی روسیه از برنامه هسته‌ای ایران و برخی همکاری‌های نظامی میان دو کشور دل‌مشغولی و مسئله آمریکا و تعدادی از قدرت‌های بزرگ غربی بوده است. طی دوره پس از فروپاشی شوروی، آمریکا در شرایطی موجب تحکیم روابط میان ایران و روسیه شده و گاه نیز مانع برقراری برخی پیوندها میان دو کشور گردیده است. آنچه واضح است اینکه حتی در سخت‌ترین شرایط، افزایش تنش در روابط روسیه و آمریکا الزاماً به تقویت و گسترش روابط ایران و روسیه، به ویژه در زمینه‌های استراتژیک منجر نشده است

متن کامل مقاله

 

آمریکا و برنامه هسته‌ای ایران؛ استراتژی برچینش و ابزارهای آن

مقاله علمی پژوهشی، کتر احمد سلطانی نژاد، استادیار دانشگاه تربیت مدرس؛ دکتر مصطفی زهرانی، دانشکده روابط وزارت خارجه، مهدی شاپوری

در این مقاله سعی بر آن است تا استراتژی اصلی آمریکا در برخورد با مناقشه هسته‌ای ایران، ابزارهای اجرایی این استراتژی و چشم‌انداز آینده آن مورد بررسی قرار‌گیرد. استدلال نویسندگان این است که استراتژی اصلی واشنگتن در رابطه با برنامه هسته‌ای ایران، برچینش هسته‌ای است. دیپلماسی، تحریم، بازدارندگی، سدّ نفوذ، تهدید به حمله نظامی و عملیات خرابکارانه با هدف به تأخیر انداختن فرآیند تکمیل چرخه سوخت هسته‌ای ایران، مهمترین ابزارهای اجرایی این استراتژی هستند. با افزایش فشارها و تهدیدها علیه ایران و تأکید بر نپذیرفتن ایران هسته‌ای از سوی مقامات واشنگتن، چنین به نظر می‌رسد که آمریکا همچنان به گونه‌ای جدی استراتژی برچینش را دنبال خواهد کرد.

 اصل مقاله (409 K)

سیاست چین در مناقشه هسته‌ای ایران و عوامل مؤثر بر آن

دکتر احمد سلطانی نژاد، استادیار دانشگاه تربیت مدرس؛ دکتر مصطفی زهرانی، دانشکده روابط وزارت خارجه، مهدی شاپوری

استدلال اصلی این مقاله آن است که دو عنصر اصلی شکل­ دهنده به سیاست خارجی چین در مورد مناقشه هسته‌ای ایران عبارتند از مناسبات میان پکن و واشنگتن و بحث امنیت انرژی چین. در این راستا، به نظر می­رسد تا کنون ایجاد توازن میان خواسته­های تهران و واشنگتن، استراتژی اصلی چین در برخورد با مناقشه هسته‌ای ایران بوده است. پکن با اتخاذ این استراتژی، سعی در ایجاد توازن میان احتیاجات تجاری و تکنولوژیک خود به آمریکا از یک سو و نیاز به ایران در زمینه انرژی از سوی دیگر دارد. البته در این میان، بحث مسائل استراتژیکی و ژئوپلیتیکی نیز وجود دارد که در این تحقیق، در حد ضرورت به این موارد نیز اشاره خواهد شد. علاوه بر این، چشم­اندازی نیز در مورد آینده برخورد چین با مناقشه مورد بحث ارائه خواهد شد.

 اصل مقاله (264 K)

واشنگتن پست: چرا ایران به سرعت برکسیت را ستود؟

در حالی که پس از رای انگلیسی ها به خروج کشورشان از اتحادیه اروپا، جامعه جهانی در نگرانی دست و پا می زد، یک کشور بود که به سرعت خوشبینی خود را نسبت به برگزیت اعلام کرد: ایران. اگرچه تنها معدودی از رهبران سیاسی و نظامی ایرانی تصمیم گرفتند تا درباره برگزیت صحبت کنند، اما آنهایی هم که صحبت کردند یا حمایت خود را از برگزیت اعلام کردند یا حتی با شوق در این باره اظهارنظر کردند.

نظرات هیلاری کلینتون و ترامپ درباره برجام و ایران

کاندیداهای انتخابات ریاست جمهوری آمریکا درباره برجام و ایران

دونالد ترامپ: آمریکا در مذاکرات هسته ای باخت. بر اجرای توافق هسته ای سخت گیری خواهم کرد

کلینتون: توافق هسته ای یک روز خوب بود. سخت گیری بیشتری در قبال ایران خواهم داشت

بررسی روابط ایران و امریکا از سال 1285 تا1325 با تکیه بر نظریه پیوستگی جیمز روزنا

مقاله علمی پژوهشی دکتر محمد جعفر جوادی ارجمند گروه علوم سیاسی دانشگاه تهران و هادی آخوندی

در تاریخ معاصر ایران رابطه ایران و ایالات متحده  امریکا  از اهمیت  بسزایی برخودار است. رابطه ای  که دارای تاریخی  پر از فراز  و نشیب  است. این پژوهش قصد دارد روابط بین دو کشور ایران و امریکا را در محدوده زمانی 1285 تا سال 1325(ه.ش) مورد بررسی و تحلیل قرار دهد  و با استفاده از نظریه  پیوستگی  جیمز  روزنا  به شناسایی عوامل نقش افرین  در روابط بین دو کشور می پردازد بنابراین سوال مطرح شده  در این نوشتار ان است که چه عوامل  و متغیر هایی باعث  آغاز و گسترش روابط بین ایران و ایالات متحده امریکا از 1285 تا سال 1325 شد .فرضیه مطرح  شده ان است که در قالب نظریه پیوستگی جیمز رونا  اغاز رابطه  با ید با متغیر های داخلی مانند فردد نقش دیوانسالاری  جامعه و گسترش  روابط و  متغیرهای خارجی مانند نظام بین الملل  و منابع فزاینده امریکا در ایران مورد بررسی  قرار می گیرد.

متن کامل مقاله

بررسی نگرش های موجود در دو جامعه ایران و آمریکا درباره موضوع هسته ای ایران

مقاله علمی پژوهشی؛ جلیل بیات دانشجوی کارشناسی ارشد دانشگاه علامه

دکتر جلال دهقانی فیروزآبادی، دانشگاه علامه

اکثر پژوهش‌های صورت گرفته پیرامون موضوع هسته‌ای ایران با رویکرد نظری واقع‌گرایانه به بررسی روابط دولت‌ها و دولت‌مردان پرداخته‌اند و از بررسی عوامل غیرمادی تأثیرگذار بر موضوع هم چون محیط، نگرش‌ها و گرایش‌های اجتماعی غفلت ورزیده‌اند. یکی از موضوعات غیرمادی تأثیرگذار بر مسائل سیاسی، نظرات و دیدگاه‌های جاری در سطح جامعه‌ی است که از آن به‌عنوان افکار عمومی نام‌برده می‌شود. بر اساس نگاه سازه انگارانه تمامی پدیده‌های اجتماعی ازجمله تصمیمات سیاست خارجی، به‌صورت اجتماعی برساخته می‌شوند و این موضوع شامل تصمیمات استراتژیکی هم چون موضوع هسته‌ای ایران نیز می‌شود. بنابراین از آن جا که تصمیم‌های سیاسی در خلأ پایه‌گذاری نمی‌شوند بلکه متأثر از ارزش‌ها و هنجارهای درون جامعه‌ی هستند، این تحقیق سعی دارد با توجه به تحقیقات و نظرسنجی‌های صورت گرفته در دو جامعه‌ی ایران و آمریکا به تحلیل و تبیین دیدگاه‌های مردم دو کشور درباره‌ی موضوع هسته‌ای ایران و تأثیر آن بر مواضع تصمیم‌گیرندگان دو کشور بپردازد.

متن کامل مقاله

تحریم؛ ابزار آمریکا برای تغییر محاسبه هسته‌ای ایران

مقاله علمی پژوهشی، دکتر محمد جمشیدی، دانشگاه تهران

ایالات متحده در دوره اوباما، در سیاست اعلامی خود، به دنبال تغییر محاسبات راهبردی رهبران جمهوری اسلامی ایران در برنامه هسته­ای بوده و در این رابطه از تحریم با هدف فلج‌کردن اقتصاد ایران استفاده کرده است. بنابراین، سؤال اساسی این است که انتظار واشنگتن از کارکرد رژیم تحریم­ها بر ضد جمهوری اسلامی ایران چیست و نتیجه نهایی آن که تغییر محاسبه است بر اساس چه مکانیسمی محقق می‌شود؟ این مقاله با بررسی سیاست‌های تحریمی، ایجاد تردید و شکاف سیاسی میان مسئولین نظام و شورش مردمی را مهمترین هدف مورد نظر آمریکا از تحمیل رژیم تحریم‌ها بر ضد ایران می‌داند و از دیپلماسی اجبار به عنوان چارچوب نظری استفاده نموده است.

متن کامل مقاله

مناسبات اقتصادی آمریکا – چین و آثار آن بر امنیت ملی ایران

مقاله علمی پژوهشی؛ دکتر عبداله قنبرلو، عضو هیأت علمی پژوهشکده مطالعات راهبردی

به رغم توسعه مناسبات اقتصادی ایالات متحده و چین طی دهه‏های اخیر، هنوز مسایل سیاسی - امنیتی مختلفی به عنوان محرک تعارض و اختلاف بین دو کشور عمل می‏کنند. هر دو دولت تلاش کرده‏اند حیطه همکاری‏های اقتصادی را از اختلافات سیاسی - امنیتی جدا کرده و از آسیب‏دیدن منافع متقابل جلوگیری کنند. با این وجود، این سؤال همچنان مطرح است که آینده روابط دو کشور به چه سمت و سویی می‏رود. آیا همکاری‏ها موجب تخفیف تعارض‏ها خواهد شد یا تعارض‏ها موجب تخفیف همکاری. به نظر می‏رسد، حداقل در کوتاه‏مدت، همکاری‏های اقتصادی طرفین ادامه خواهد داشت و همانطور که طی سال‏های اخیر اتفاق افتاده، مسائل مورد اختلاف را تحت‏الشعاع قرار خواهد داد. ایران نیز از موارد موضوع اختلاف است که قابل مدیریت می‏باشد، چرا که برای چین استمرار همکاری با ایالات متحده اولویت دارد.

متن کامل مقاله

اسرائیل و استمرار تنش‏ها میان ایران و آمریکا

مقاله علمی پژوهشی، دکتر عبداله قنبرلو

بی‏اعتمادی‏های جاری در تعاملات ایران و آمریکا، محصول شرایطی است که عمدتاً با هویت‏های سیاسی ناهمگون دوطرف در پیوند است. در این میان، نقش اسرائیل به عنوان متغیری تنش‏زا بسیار اساسی است، زیرا نه جمهوری اسلامی ایران حاضر است با بازیگری اسرائیل در منطقه کنار بیاید و نه آمریکا می‏تواند نسبت به فشارها و تهدیدات ایران علیه متحد دیرینه خود در منطقه بی‏تفاوت باشد، به ویژه آنکه یهودیان آمریکا در مقام قدرتمندترین لابی تأثیرگذار بر نهادهای جهت‏دهنده به سیاست خارجی، سیاست خاورمیانه‏ای این کشور را تحت نفوذ خود درآورده‏اند. امروزه عمده‏ترین اتهامات آمریکا علیه ایران شامل تلاش برای جلوگیری از صلح در خاورمیانه، تلاش برای ساخت سلاح‏های انهدام جمعی، حمایت از تروریسم و نقض دموکراسی و حقوق بشر، به انحاء مختلف با امنیت اسرائیل در پیوند است. از این‏رو، اگرچه همکاری‏های محدود و تاکتیکی میان ایران و آمریکا امکان‏پذیر است، اما تا زمانی که پیوندهای فعلی آمریکا و اسرائیل جریان دارد، امکان عادی‏شدن روابط دو کشور وجود نخواهد داشت.

متن کامل مقاله

ایران و ایالات متحده آمریکا: دستور کاری برای همکاری

مقاله علمی پژوهشی  1379، آنتونی اچ. کردزمن ؛ میرقاسم بنی‏ هاشمی

مؤلف در این نوشتار بیان می‏دارد که اگرچه تصویر هر یک از دو کشور نزد دیگری بسیار زشت و غیرقابل تحمل است اما، دلایل کافی‏ای وجود دارد که هر دو نسبت به گذشته اغماض نمایند. ادله‏ای که مؤلف برمی‏شمارد عموما منافع راهبردی‏ای است که نصیب طرفین می‏شود. به همین خاطر است که دیپلماسی نیز نقش برجسته‏ای یافته و پرداختن به گفتگوهای انتقادی می‏تواند گام مؤثری ارزیابی شود. براین اساس اگر چه روابط دو کشور در آینده نزدیک دوستانه نخواهد بود، اما مؤلف بر آن است که حرکتی در دو کشور به سوی یک توافق استراتژیک آغاز شده است. روندی که در حوزه‏های مختلف و بویژه اقتصادی قابل مشاهده است. در مجموع نویسنده بدون انکار کردن پیشینه عملکرد نامطلوب آمریکا در ایران، بر آن است تا ادله‏ای را برای ضرورت نادیده انگاشتن این سابقه ارایه دهد. متن کامل مقاله

تاثیر حقوق زنان در سیاست خارجی امریکا در قبال جمهوری اسلامی ایران

مقاله علمی پژوهشی؛ الهام ستاری کارشناس ارشد مطالعات منطقه ای گرایش آمریکا دانشگاه آزاد واحد تهران مرکز؛ دکتر غلامحسین بلندیان مطالعات امنیت ملی، استادیار دانشگاه آزاد واحد تهران مرکز. زمستان 94

چکیده: زنان نیز مانند مردان از حقوق اساسی اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی و سیاسی برخوردارند؛ ولی این مسأله که این مبانی، در اسلام و غرب چه تفاوت‌هایی با یکدیگر دارند، درخور تأمّل و بررسی است. سؤال اصلی این پژوهش، این است که حقوق زنان چه تاثیری بر سیاست خارجی امریکا در قبال جمهوری اسلامی ایران دارد؟ فرضیه ما بر این است که حقوق زنان بر سیاست خارجی امریکا در قبال جمهوری اسلامی ایران تاثیرگذار بوده ‌است و یکی از عوامل تداوم دشمنی و اعمال فشار امریکا علیه جمهوری اسلامی ایران به شمار می‌رود. در نتیجه، با وجود کنوانسیون و قوانین متعدد در نظام غرب و با شعار برابری و نیز منشور حقوق و مسؤولیت‌های زنان در نظام جمهوری اسلامی ایران بر پایه عدالت جنسیتی، سهم زنان در حوزه سیاست و تصمیم‌گیری کشورها با توجه به توانایی آنان همچنان پایین است که می‌تواند بهانه ای برای ایالات متحده جهت اعمال فشار برعلیه جمهوری اسلامی ایران گردد. روش پژوهش در این مقاله  توصیفی تحلیلی و تاریخی است.

متن کامل مقاله