گفتمان اعتدالگرایی در سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران
دکتر جلال دهقانی فیروزآبادی، دانشگاه علامه طباطبایی
با آغاز به کار دولت یازدهم در 13 مرداد ماه 1392 خرده گفتمان دیگری در چارچوب کلان گفتمان اسلامگرایی در سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران ظهور کرد. این خرده گفتمان، براساس گفتمان عام این دولت، اعتدالگرایی نامیده میشود. بر مبنای منطق تحول و چرخة گفتمانی در سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران گفتمان اعتدالگرایی را میتوان "آرمانخواهی واقعبینانه" یا "آرمانگرایی واقعبین" نامید. دال مرکزی گفتمان اعتدالگرایی تعادل و توازن است که برحسب توازن بین آرمان و واقعیت، انواع عقلانیت، مصالح اسلامی و منافع ملی، اهداف سیاست خارجی، اهداف و ابزار سیاست خارجی، عناصر قدرت ملی، اعمال قدرت و دیپلماسی، حق و تکلیف، سه اصل عزت، حکمت و مصلحت، ساختار سیاست خارجی و توسعه روابط خارجی تعریف میشود. عناصر و دقایق گفتمان اعتدالگرایی نیز عبارتند از: آرمانگرایی، واقعگرایی، عقلگرایی متوازن، تکلیفگرایی معطوف به نتیجه، تعاملگرایی سازنده، امنیتطلبی، منزلتطلبی، صلحطلبی، عدالتگرایی، تحولگرایی، کمالگرایی، توسعهگرایی متوازن و چندجانبهگرایی متوازن. با این تعاریف سئوال اساسی مقاله پیش رو این است که گفتمان اعتدالگرایی برحسب دقایق و اجزای خود چگونه میتواند به تحقق اهداف سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران مساعدت نماید؟ در پاسخ به این پرسش، مقاله حاضر این فرضیه را مد نظر قرار میدهد که گفتمان اعتدالگرایی به عنوان یک خرده گفتمان در کلان گفتمان اسلامگرایی ظرفیت بالاتری را برای بهرهگیری از واقعبینی در تحقق اهداف و منافع سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران به خدمت گیرد. متن کامل مقاله