بررسی روند امنیتی‌سازی فعالیت هسته‌ای ایران توسط لابی طرفدار اسرائیل در آمریکا از منظر مکتب کپنهاگ

سید محمد علی علوی؛ دکتر جلال دهقانی فیروزآبادی؛ دانشگاه علامه طباطبایی

این مقاله در نظر دارد تا با استفاده از گزاره‌های مکتب امنیتی کپنهاگ به بررسی فعالیت لابی طرفدار اسرائیل در ایالات متحده آمریکا در جهت امنیتی ‌سازی فعالیت هسته‌ای جمهوری اسلامی ایران و تهدید قلمداد نمودن آن بپردازد. فرضیه مقاله بر این اساس است که رژیم صهیونیستی اسرائیل با بهره گیری از ظرفیت لابی گری در ایالات متحده آمریکا اقدام به امنیتی سازی فعالیت های هسته ای جمهوری اسلامی ایران نموده و از این طریق تلاش نموده تا مانع پیشرفت برنامه هسته ای ایران گردد. متن کامل مقاله

چالش بانک سرمایه گذاری زیرساخت آسیا و هژمونی مالی اقتصادی آمریکا

دکتر محمد تقی زاده انصاری؛ استادیار پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی

پس از پایان جنگ جهانی دوم ایالات متحده بر اساس نسبت چشم­گیری که از منابع مادی قدرت جهان داشته است، به­عنوان یک قدرت بزرگ به بازسازی نظم بین المللی پرداخته است. این نظم بین المللی تا حدودی بر فرماندهی ایالات متحده بر متحدین و مشارکت با دولت­های توسعه یافته صنعتی و از طرفی توازن قوا و بازدارندگی در برابر رقبا شکل یافته است. ایالات متحده هم چنین نقش محوری در ایجاد نهادهای مالی و تجاری صندوق بین المللی پول، بانک جهانی و سازمان تجارت جهانی ایفا کرده است. این نهادها نقش برجسته ای در متن سیاست­ها و منافع ایالات متحده در عرصه بین المللی داشته اند. هم اکنون در پی رشد قدرت­های نوظهور و بیش از همه چین، سهم نسبی ایالات متحده از ثروت و قدرت جهانی کاهش یافته است و قدرت های نوظهور و در راس آن چین خواستار بازتوزیع مزیت ها در نهادهای مالی و اقتصادی برجسته بین المللی هستند، این تقاضا و گرایش ایالات متحده به حفظ نقش مسلطش در نهادهای مالی و اقتصادی جهانی، چین را به این باور رسانیده است که این نهادها از لحاظ کارکردی قابلیت­های اساسی برای مواجهه با چالش­های جدید سرمایه گذاری به­ویژه در آسیا ندارند. بر این اساس پکن نقش محوری در تأسیس بانک سرمایه گذاری زیرساخت آسیا ایفا کرده است. در این مقاله از چشم انداز نظری نظم نهادینه بین المللی و بر اساس روش تبیینی به مساله چالش بانک سرمایه گذاری زیرساخت آسیا برای هژمونی مالی اقتصادی آمریکا در عرصه بین المللی پرداخته ایم. لینک:  http://interpolitics.guilan.ac.ir/article_1826.html

الگوی امنیتی بازدارندگی در تنگه هرمز و امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران

سید علی نجات، دانشگاه علامه؛ دکتر ابراهیم عباسی، صغری طالبی؛ دانشگاه شیراز

اصولاً کشورها به دنبال امنیت در حوزه‌های استراتژیکی خود هستند و هدف اساسی نیز دستیابی به بالاترین حد از امنیت در این حوزه‌ها می‌باشد. هر واحد سیاسی ایجاد امنیت در حوزه‌های جغرافیایی خود را در راستای امنیت ملی خود ارزیابی می‌کند و از این طریق در صدد اتخاذ مناسب‌ترین الگوی امنیتی که متناسب با اهداف و منافع ملی کشور باشد گام بر می‌دارد، در همین راستا، پرسش اصلی نوشتار این است که با توجه به تغییر در محیط امنیتی بعد از انقلاب اسلامی، یعنی گسترش نقش هژمون منطقه ای به رهبری آمریکا و افزایش قدرت یابی ایران در تنگه هرمز، ایران با به‌کارگیری چه نوع الگوی امنیتی در جهت تأمین امنیت ملی خود در حوزه استراتژیک تنگه هرمز تلاش می‌نماید؟ فرضیه نوشتار این است که با تغییر در محیط امنیتی خلیج فارس با ویژگی هایی مانند؛ گسترش هژمون منطقه ای و افزایش قدرت‌یابی ایران در تنگه هرمز، و همچنین تحولات سیاسی جدید در پیرامون ایران یعنی عراق و عربستان به نظر می‌رسد این کشور به سمت اتخاذ یک الگوی امنیتی جدید در تنگه حرکت کرده است. نوشتار حاضر با استفاده از روش توصیفی - تحلیلی و با تکیه بر منابع کتابخانه‌ای صورت گرفته است. متن کامل مقاله

نقش ایالات متحده آمریکا در افراط گری های منطقه خاورمیانه با تاکید بر عراق و سوریه

دکتر سعید وثوقی، عسگر صفری؛ دانشگاه اصفهان

از سال 2011 و به دنبال شروع ناآرامی‌ها در کشورهای عربی منطقه خاورمیانه افراط گرایی در این منطقه به ویژه درعراق و در سوریه افزایش یافته است. با توجه به بافت قومی و مذهبی منطقه خاورمیانه تنوع گروه‌های افراطی در این منطقه قابل پیش‌بینی است. سؤالی که مطرح می شود این است که نقش قدرت‌های فرا منطقه‌ای ازجمله ایالات‌متحده آمریکا را در گسترش افراط‌گری‌ها در خاورمیانه را چگونه ارزیابی می شود؟ این پژوهش استدلال می‌کند که ایالات‌متحده از مهم‌ترین علل بقا و عمل این نیروهای افراطی در خاورمیانه و ازجمله در عراق و سوریه است. شکل گیری افراط‌گرایی در منطقه خاورمیانه علیرغم فراهم بودن بستر داخلی به محرک خارجی نیز نیازدارد . هدف این پژوهش بررسی میزان تأثیرگذاری عوامل خارجی ازجمله نقش دولت ایالات‌متحده در شکل‌گیری و گسترش پدیده افراط‌گرایی در منطقه خاورمیانه است. روش بکار گرفته‌شده در این پژوهش توصیفی –تحلیلی است. متن کامل مقاله

علل تداوم مناقشه ایران و آمریکا پس از توافق هسته ای

دکتر فرزاد رستمی، مسلم غلامی حسن آبادی؛ دانشگاه رازی کرمانشاه

     روابط ایران و آمریکا در چند دهه ی اخیر به ویژه پس از انقلاب اسلامی همراه با بی اعتمادی، بدبینی و نگاه به شدت خصومت آمیز نسبت به یکدیگرمعرفی شده است. ساختارهای هنجاری و معنایی که هویت بخش ایران و آمریکا در عرصه ی بین المللی است، همدیگر را به مثابه ی یک «دگر» و«غیر» تعریف کرده است. در این میان در چارچوب بن نگره های هویتی دوطرف، اقداماتی که در مناسبات منطقه ای و بین المللی توسط هرکدام از دوبازیگر صورت می گیرد، به عنوان اقدامی علیه«خود» تلقی می شود. اقداماتی که به زعم آن بازیگر به عنوان کنش مناسب و در راستای منافع ملی و خدمت به مولفه های هویت ساز است در چشم دیگری یک تهدید نگریسته می شود. روابط ایران و آمریکا بعد از انقلاب از این قاعده تخطی نکرده است.. بر این اساس در مناسبات بین دو بازیگر همواره لحظه های امیدبخش به منظور کاستن از این نگاه منفی به ندرت مشاهده شده است. با این حال در سالهای اخیر که مناقشه ی هسته ای ایران این انگاره ها و سازه های به شدت تقابل گرایانه را به عرصه ی عمل کشانده بود؛ با دستیابی به توافق هسته ای ایران و غرب این سوال سؤال مطرح می شود که حل مناقشه ی هسته ای در آینده ی مناسبات دوکشور چه پیامدی به همراه دارد. بر این اساس سوال اصلی تحقیق آن است که علل و زمینه های تداوم مناقشه ی ایران و آمریکا کدام اند؟ فرضیه ی مقاله آن است که حاکم بودن انگاره های هویتی در مناسبات بین دوکشور، مولفه های رفتاری متعارضی را در مناسبات منطقه ای و بین المللی آنها بوجود آورده است. از جمله محورهای تعارض رفتاری دو طرف مسأله ی حقوق بشر، تروریسم، حمایت از جنبش های اسلامی، مسأله ی اسراییل، مسائل منطقه ای و مناقشه ی هسته ای است. در مقاله ی پیش رو نویسندگان به بررسی ابعاد مختلف این مسأله می پردازند. مجله سیاست جهانی؛ http://interpolitics.guilan.ac.ir/

تأثیر تحولات جهان عرب بر سیاست منطقه‌ای ایران و ترکیه

دکنر کیهان برزگر، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران

دکتر عبدالعلی قوام، دانشگاه شهید بهشتی

دکتر مهدی ذاکریان، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران

ایران و ترکیه به‌عنوان دو قدرت منطقه‌ای پس از پایان جنگ سرد و فروپاشی شوروی سابق همواره بهسوی رقابت با یکدیگر حرکت کرده‌اند. این مقاله به‌دنبال بررسی تأثیر تحولات جهان عرب بر رقابت منطقه‌ای ایران و ترکیه با استفاده از رویکردی واقع‌گرایانه و امنیت محور می‌باشد. یافته‌های پژوهش حاضر نشان می‌دهد که تحولات جهان عرب با تشدید رقابت منطقه‌ای ایران و ترکیه، موجب شکل‌گیری اتحادها و ائتلاف‌های منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای با محوریت ایران و ترکیه شده است که در یک‌سوی آن روسیه، ایران، عراق و سوریه و در سوی دیگر ترکیه، عربستان سعودی، قطر و گروه‌های سلفی قرار دارند. همچنین ناتوانی ترکیه در این مسیر موجب ارتقای جایگاه منطقه‌ای ایران و تعدیل سیاست منطقه‌ای ترکیه خواهد شد. متن کامل مقاله

معمای هسته‌ای ایران و سنجش منطق سیاسی بازیگران

 

دکتر علی‌اکبر جعفری، دانشگاه مازندران؛ وحید ذوالفقاری،دانشگاه مونیخ آلمان؛ تابستان 95

مسئله هسته‌ای تهران به عنوان پیچیده‌ترین موضوع سیاسی بین‌المللی تهران پس از جنگ هشت ساله، سیاست‌های اعلانی و اعمالی گوناگونی را از سوی بازیگران سیاسی متبادر ساخته است. اهتمام اصلی این پژوهش، کشف منطق سیاسی و سنجش رفتاری بازیگران است. تقابل ادراک و تفاوت سطح بین تهران و غرب از سیاست هسته‌ای، فرضیه اصلی مقاله است. در حالی که از منظر اعلانی، تهران منطق سیاسی هسته‌ای خود را با پارادایم هنجاری و همسازی با رژیم بین‌المللی تشریح می‌نماید، از منظر اعمالی با پارادایم امنیتی و ژئوپلیتیک منازعه‌گرای منطقه‌ای تفسیر می‌کند. همچنین، منطق سیاسی غرب در سطح اعلانی با پارادایم امنیت، تهدید و تولید بازدارندگی و در سطح اعمالی با الگوی هنجاری و رژیم بین‌المللی و محدودیت حداکثری برای ایران و جلوگیری از ظهور بازیگران هسته‌ای جدید خوانش پیدا می‌کند. از سوی دیگر، در حالی که ایران سیاست‌های هسته‌ای را در سطح منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای و تولید بازدارندگی تبیین می‌نماید، غرب سیاست‌های هسته‌ای تهران را در سطح بین‌المللی و به عنوان نظم ریز بین‌الملل تلقی می‌نماید. بدین ترتیب، پژوهش حاضر با کاربست تئوری مدیریت منازعه و روش‌شناسی تحلیلی- مقایسه‌ای به سنجش فرضیه می‌پردازد. براساس یافته‌های پژوهش، پایایی دیپلماسی قدرت‌محور و نسل نخست مدیریت منازعه و عدم‌گذار به سوی نسل دوم مدیریت منازعات، مسئله هسته‌ای تهران را به چالش بین‌المللی تبدیل ساخته است.   متن کامل مقاله.

 

شباهت ها و تفاوت های پوتین و ترامپ: روابط پوتین با ترامپ بهتر می تواند باشد

نویسنده: تاتیانیا ایندیا، منبع: راشا دایرکت

شباهت های جالبی میان ولادیمیر پوتین و دونالد ترامپ وجود دارد. این شباهت ها فقط در حوزه روش های مدیریتی نیست، بلکه در شرایطی است که به همه گیر شدن شهرت سیاسی آنها منجر شده است. اما تفاوت های پوتین و ترامپ احتمالا جالب تر است. شباهت های جالبی میان ولادیمیر پوتین و دونالد ترامپ وجود دارد. این شباهت ها فقط در حوزه روش های مدیریتی نیست، بلکه در شرایطی است که به همه گیر شدن شهرت سیاسی آنها منجر شده است. اما تفاوت های پوتین و ترامپ احتمالا جالب تر است... پوتین و ترامپ تاکنون بارها یکدیگر را ستوده اند. حال تحلیلگران سیاسی به دنبال این هستند که در صورت پیروزی نامزد جمهوری خواهان در انتخابات ریاست جمهوری این دو رهبر سیاسی تا چه اندازه به یکدیگر نزدیک خواهند شد؟

کانادا در کشاکش قبض و بسط سیاست خارجی

دکتر مسعود اسلامی؛ استادیار دانشکده روابط بین الملل وزارت امور خارجه، تابستان 95

از اوایل قرن بیست و یکم به ویژه از زمان روی کار آمدن محافظه‌کاران، تغییرات و چرخش‌های اساسی در رویکردهای سیاسی و بین‌المللی کانادا به وجود آمد که دلالت بر گسست از سنت‌های اعتدال و چندجانبه‌گرایی و پیوست با رویه‌های افراطی، یکجانبه‌گرایی و تقویت نظامی‌گری در سیاست خارجی این کشور دارد. از این‌رو می‌توان از نوعی قبض و بسط در سیاست خارجی کانادا سخن گفت که تحت‌تأثیر سیاست داخلی در برهه‌های زمانی مختلف، موجب کشاکش میان گرایش به واقع‌گرایی و محافظه‌کاری از یک‌سو و گرایش به آرمان‌گرایی و لیبرالیسم از سوی دیگر شده است. این مقاله درصدد واکاوی ریشه‌های سیاسی و تبیین نمودهای قبض و بسط در سیاست خارجی کانادا است. بدین منظور ابتدا به تبیین و تحلیل مبانی سیاسی و راهبردی سیاست خارجی کانادا می‌پردازد و با ارزیابی کارشناسانه‌ای از عوامل تعیین‌کننده در شکل‌گیری و روند تحول تاریخی سیاست خارجی کانادا، نقاط عطفی که نمایانگر تناوب قبض و بسط در سیاست خارجی کانادا بوده است را شناسایی و تحلیل می‌نماید. سپس با تبیین سنت چندجانبه‌گرایی در تقابل با گرایش محافظه‌کاری در سیاست خارجی کانادا چنین نتیجه می‌گیرد که این کشور در حال انتقال از یک دوره انقباض و اقتدارگرایی متصلب و عمل‌گرایی تندروانه به دوران انبساط و بازسازی سنت چندجانبه‌گرایی است، هرچند که در مسیر این انتقال با چالش‌های سخت داخلی و خارجی مواجه است متن کامل مقاله.

تهدید غرب، برداشت روسیه و بحران اوکراین

دکتر جلال دهقانی فیروزآبادی، منوچهر مرادی؛ دانشگاه علامه طباطبایی

در شرایطی که نزدیک به سه سال از آغاز بحران اوکراین و سرنگونی دولت طرفدار مسکو در کی‌یف می‌گذرد، طرح دیدگاه‌های متفاوت در خصوص رفتار روسیه در قبال بحران اوکراین همچنان ادامه دارد. غالب نظرات ارایه شده، مواضع مسکو را متاثر از رویکرد تهاجمی و نوامپریالیستی روسیه در دوره زمامداری ولادیمیر پوتین می‌دانند. مقاله حاضر در پاسخ به چرایی رفتار روسیه، تئوری موازنه تهدید استفن والت را به خدمت گرفته و این فرضیه را به آزمون خواهد گذاشت که برداشت مسکو از تهدیدات سیاسی - امنیتی غرب در محیط امنیتی خود، مهمترین عامل در شکل‌گیری رفتار این کشور در قبال تحولات اوکراین است. در جهت تبیین موضوع، ضمن بررسی کلی تحولات اوکراین، به مناسبات روسیه و غرب، تلاش غرب به‌ویژه امریکا برای نفوذ در حوزه مشترک‌المنافع پرداخته خواهد شد. همچنین، تلاش خواهد شد تا برداشت روسیه از تهدید غرب، با مروری بر گرایشات فکری و اظهارات مقامات روسی و همچنین مفاد اسناد سیاسی - امنیتی بالادستی تشریح شود. متن کامل مقاله.

همکاری با مسکو و اختلاف نظرها در تهران: آیا از شعار نه شرقی نه غربی عبور شد؟

نویسنده: الکس وطن خواه؛ نشنال اینترست

برای اولین بار پس از انقلاب 1979 در ایران، این کشور به یک قدرت خارجی اجازه داده است که از خاکش برای انجام عملیات استفاده کند... تیم روحانی به تنش های به وجود آمده میان مسکو و واشنگتن به دنبال الحاق کریمه به روسیه، به مثابه فرصتی برای پیشبرد دستور کار خود و نه فرصتی برای نزدیکی صرف به روسیه می نگرد. در واقع روحانی بر آن است که با استفاده از کارت روسیه واشنگتن را تحت فشار بگذارد و آن را مجبور به ارزیابی مجدد موضع خود مقابل ایران کند. هدف اصلی روحانی تغییر وضعیت اقتصادی ایران است و در این راه آمریکا را بزرگترین مانعی می بیند... استفاده روسیه از پایگاه هوایی نوژه در همدان باید در بستر این اختلاف نظرهای داخلی درک شود. از نگاه واشنگتن، سوالی که مطرح می شود این است که آیا همکاری نظامی ایران و روسیه آزمایشی بنیادین برای منافع آمریکا در خاورمیانه است؟ ایران و روسیه در ژانویه 2015 توافق همکاری نظامی به امضا رساندند که به ندرت از سوی واشنگتن پاسخی به آن داده شد. واشنگتن این همکاری نظامی اخیر را امری گذرا می بیند، اما متحدان آن در منطقه چنین دیدگاهی ندارند.

آیا مسکو باز هم برگ ایران را با غرب معامله خواهد کرد؟ ناامیدی از غرب و چرخش ایران به روسیه

 منبع: لوب لاگ - افکار عمومی ایران و جامعه جهانی از شنیدن اخباری مبنی بر این که ایران اجازه داده هوایپماهای روسی از پایگاه های نظامی در همدان برای بمباران سوریه استفاده کنند، متعجب شدند... برای روسیه، اما این مساله یک موفقیت بزرگ در استراتژی کشاندن ایران به زیر چتر نفوذ خود است، استراتژی که حداقل به 200 سال پیش بازمی گردد. ارتش روسیه پیشتر نیز در ایران بوده است اما این حضور، هرگز با اجازه دولت ایران نبوده است. حضور ارتش روسیه در ایران همواره نتیجه جنگ بوده است... برای ایران اما، ناامیدی ناشی از توافق هسته ای به لحاظ بازگشایی کانال های تجاری و سرمایه گذاری، یا حداقل بازگشتن پول های (بلوک شده) خود ایران، نقش مهمی در پذیرش خواست های روسیه داشته است.... اما حتی مهمتر از نگرانی های اقتصادی، نگرانی های امنیتی ایران است. توافق هسته ای باعث نشد که انتقادها از ایران کمرنگ تر شود. بلکه برعکس، حملات کنگره به توافق هسته ای ایران همچنان ادامه دارد و هر دو کاندیدای دموکرات و جمهوری خواه، ایران را یک تهدیدی جدی علیه امریکا خوانده اند. دولت های منطقه ای، به ویژه عربستان سعودی و اسراییل، به این امید که رییس جمهوری آینده ایالات متحده گزینه نظامی علیه ایران را احیا کند در انتظار به سر آمدن دوره ریاست جمهوری باراک اوباما هستند. و رهبران در تهران این تهدیدها را جدی می گیرند.

رابطه تهران ـ مسکو شکننده است: هزینه های سیاسی همکاری با روسیه برای ایران

منبع: لوب لاگ - تنها یک هفته پس از این که جنگنده های روسی استفاده از پایگاه نظامی در همدان را برای عملیات هوایی خود در سوریه آغاز کردند، تهران این روند را متوقف کرد. عملیات نظامی روسیه از پایگاه نظامی همدان به مقصد سوریه آغاز نمی شد اگر که تهران با چنین کاری موافقت نمی کرد؛ اما اقدام روسیه در اعلام عمومی این مساله تاثیر منفی بر سیاست های داخلی ایران داشت. انتقادهای زیادی از سوی رسانه های داخلی و مجلس ایران مطرح شد مبنی بر این که چنین صدور اجازه ای به روسیه، نقض قانون اساسی کشور است که به صراحت (طبق اصل 146 قانون اساسی) وجود پایگاه های خارجی در ایران را منع کرده است. مقام های ارشد دولتی در پاسخ به این انتقادها اعلام کرده اند که روسیه در ایران پایگاهی ایجاد نکرده، بلکه تنها در یکی از پایگاه ها سوختگیری کرده است. این استدلال اما از دامنه انتقادها نکاست و به همین دلیل تهران ماموریت های روسیه را تمام شده اعلام کرد. تهران همچنین از طرف روسی به دلیل اعلام عمومی این مساله انتقاد کرد... برخی معتقدند که همکاری روسیه ـ ایران ناشی از ناخشنودی تهران از سیاست های واشنگتن است: سیاست هایی چون کندتر شدن روند لغو تحریم ها نسبت به آن چه تهران توقع داشت تا در صورت اجرایی شدن توافق هسته ای (برجام) رخ دهد.

به عنوان جمهوریخواه نه به ترامپ رای می دهیم نه کلینتون

نویسندگان: یتر فور، ویل اینبودن

در طول یک سال گذشته ما تقریبا مخالفت خود را با دونالد ترامپ، نامزد جمهوری خواهان، نشان داده ایم. در مجموع از نظر ما دونالد ترامپ برای ریاست جمهوری ایالات متحده مناسب نیست؛ خلق و خوی نامناسب برای استفاده احتمالی از قدرت ریاست جمهوری، جهل کامل نسبت به چالش های امنیتی که با آنها روبه رو هستیم، موضع گیری های گیج کننده او در بسیاری از امور و اعتماد به نفس کاذبش نسبت به توانایی خود همگی باعث شده اند که در نظر بسیاری، او مناسب منصب ریاست جمهوری نباشد. ما مشخص کرده ایم که به دونالد ترامپ رای نخواهیم داد، اما رای خود را به صندوق هیلاری کلینتون، نامزد دموکرات ها هم نخواهیم ریخت.حمایت یا عدم حمایت از هیلاری کلینتون مباحث گسترده ای را در میان صفوف کارشناسان سیاست خارجی جمهوری خواه به راه انداخته است. در حالی که برخی کارشناسان سیاست خارجی که تمام قد با نظرات دونالد ترامپ در سیاست خارجی مخالف هستند، معتقدند که باید برای جلوگیری از ریاست جمهوری او، به هیلاری کلینتون رای داد؛ با احترام به نظر آنان، در این جا می خواهیم بگوییم که چرا به نتیجه متفاوتی رسیده ایم و به کلینتون رای نخواهیم داد.

مجله های علمی پژوهشی روابط بین الملل و علوم سیاسی

مجلات علمی-پژوهشی و تخصصی علوم سیاسی و روابط بین الملل به ترتیب انتشار تا پنجم شهریور 1395:

• فصلنامه روابط خارجی (آخرین شماره تابستان 95)
• فصلنامه سیاست (دانشگاه تهران) آخرین شماره تابستان 95
• فصلنامه مطالعات روابط بین الملل (دانشگاه آزاد) تابستان 95
• فصلنامه پژوهش های راهبردی سیاست (دانشگاه علامه) بهار 95
• فصلنامه سیاست جهانی (بهار 95)
• مجلس و راهبرد، تابستان 95
• فصلنامه بین المللی ژئوپلیتیک (بهار 95)
• فصلنامه تحقیقات سیاسی و بین المللی دانشگاه آزاد (تابستان 95)
• فصلنامه راهبرد (بهار 95)

امکان کاربرد الگوی تنش‌زدایی امریکا: چین در روابط ایران و امریکا

دکتر محمدحسین جمشیدی، جلیل بیات؛ دانشگاه تربیت مدرس؛ فصلنامه روابط خارجی، تابستان 95

در پی رخداد اشغال سفارت امریکا در تهران، روابط رسمی و دیپلماتیک میان ایران و امریکا قطع شد. اگرچه در طول این سال‌ها تلاش‌هایی برای نزدیکی دو کشور صورت گرفته، اما همچنان قطعی روابط پابرجاست. در این میان برخی تحلیل‌گران معتقدند الگوی تنش‌زدایی امریکا - چین که در دهه هفتاد میلادی توانست به بیش از بیست سال قطعی روابط میان این دو کشور پایان دهد، در مورد رابطه ایران و امریکا نیز قابل اجرا است. وجود برخی شباهت‌ها میان ایران و چین (همچون انقلابی بودن دو کشور، استقلال‌طلبی در سیاست خارجی و...) از یک‌سو و روابط این دو با امریکا (همچون قطع رابطه با وقوع انقلاب، رویارویی مستقیم نظامی با امریکا و...) از سوی دیگر، این گزاره را تقویت می‌کند. این پژوهش این امکان را با این پرسش مورد بررسی قرارداده است: آیا می‌توان با استفاده از الگوی تنش‌زدایی امریکا - چین در دهه هفتاد میلادی، به احیای روابط ایران - امریکا اقدام کرد؟ در پاسخ با بررسی موضوع دریافتیم وجود برخی تفاوت‌ها در سطح سیستمیک همچون ماهیت متفاوت نظام بین‌الملل در دهه 70 میلادی و پس از جنگ سرد از یک‌سو و برخی تفاوت‌ها در سطح داخلی و فردی همچون سطح قدرت متفاوت چین و ایران، شرایط داخلی متفاوت دو کشور، تصورات و برداشت‌های متفاوت رهبران دو کشور نسبت به امریکا و... از سوی دیگر، امکان کاربرد الگوی تنش‌زدایی امریکا - چین در روابط ایران و امریکا وجود ندارد. متن کامل مقاله

کودتای نافرجام ترکیه؛ پیامدهای راهبردی و چشم‌انداز

ولی گل محمدی، مرکز تحقیقات استراتژیک ؛ فصلنامه روابط خارجی، تابستان 1395

پدیده کودتای نظامی برای پاسداری از نهادهای دمکراتیک و حفاظت از بنیان‌های کمالیسم از سوی ارتش به یک تراژدی سریالی در سیاست و حکومت ترکیه تبدیل شده است؛ به گونه‌ای که باوجود تلاش‌هایی به منظور نزدیک ساختن شاخص‌های حکومتداری به موازین کپنهاک در سپهر سیاسی و مدنی این کشور، تکرار کودتا نوعی تناقض درونی در ساختارهای مدنی و نهادهای سیاسی- نظامی ترکیه مدرن را به معرض نمایش می‌گذارد، امری که متاسی از یک سنت بانفوذ و گسترده کمالیستی در حیات جمهوری نوین ترکیه است. فهم چرایی، زمینه‌ها و علل وقوع کودتای نافرجام 15 جولای در ترکیه منوط به درک ماهیت روابط بین دولت و نهاد ارتش از یک سو و روابط دولت عدالت و توسعه با جماعت گولن و همچنین نحوه تعامل نیروهای سیاسی- مدنی گروه‌های اسلام‌گرا و کمالیست و ارتباط آنها با نیروهای خارجی از سوی دیگر است. نوشتار حاضر در قالب سه سطح تحلیل، به بررسی زمینه‌های داخلی، تاثیر متغیرهای خارجی بر روابط نیروهای داخلی و پیامدهای استراتژیک منطقه‌ای و بین‌المللی کودتای ترکیه می‌پردازدمتن کامل مقاله .

آمریکا و دیوان کیفری بین‌المللی: سیاست آونگی، از تقابل تا تعامل

دکتر جمشید ممتاز، استاد حقوق بین الملل دانشگاه تهران؛ مسعود اکبری، کارشناس ارشد حقوق

متعاقب تأسیس دیوان کیفری بین‌المللی در سال 1998، ایالات‌متحده با این مسئله مواجه شد که با این نهاد تازه ‌تأسیس چگونه و به چه نحوی برخورد کند؛ زیرا بیم‌ها و امیدهای بسیاری در مورد دیوان در میان سیاست‌مداران و تصمیم‌گیران آمریکایی ایجادشده بود. بدین‌جهت است که موضع‌گیری‌های آمریکا در طول این سالیان، دچار فراز و نشیب‌های بسیاری شده است. این سیاست‌ها در طیفی از همگرایی و مشارکت، تقابل و اقدامات خصمانه و تعامل با دیوان قرار گرفته است. البته تمامی این مسائل را می‌توان در چارچوب سیاست خارجی و منافع امنیت ملی ایالات‌متحده آمریکا تحلیل و بررسی کرد. این مقاله درصدد است ضمن بررسی سیر تاریخی این مسائل، ایرادات حقوقی ارائه‌شده توسط آمریکا در مورد دیوان و اساسنامه رم را مورد مداقه قرار دهد. همچنین اقدامات حقوق بین‌المللی و سیاست خارجی آن کشور را بررسی خواهیم کرد تا به تحلیل چرایی اقدامات آمریکا پیرامون دیوان کیفری بین‌الملل دست‌یابیم   متن کامل مقاله.

نقش دین در مناسبات انسانی و روابط بین الملل

جواد دهقانی، دانشجوی دکتری روابط بین الملل دانشگاه خوارزمی

به دنبال تحولاتی که در دهه های اخیر به وقوع پیوسته، بار دیگر دین به عنوان متغیری مهم و اثرگذار وارد عرصه اجتماعی شده و مرجعیت سکولاریسم را در تمامی حوزه ها به چالش کشیده است. این مهم سبب شده تا نه تنها بار دیگر توجهات معطوف به نقش دین در مناسبات سیاسی جوامع انسانی شود، بلکه بسیاری اکنون برآنند که به رغم تصور غالب، دین همواره در حضور داشته و به شیوه های گوناگون به ایفای نقش پرداخته است و دارای کارکرد مثبت در راستای رسیدن به صلح و آرامش و نیز کارکرد منفی با دامن زدن به تنش ها بوده است. در پاسخ به چگونگی نقش آفرینی پیوسته دین در سپهر عمومی به طور اعم و روابط بین الملل به طور اخص این فرضیه مطرح شده که دین به دلیل این که همزاد بشر و تاریخ حیات وی بوده، چارچوبی را ارائه می کند که انسان در قالب آن به تفکر و کنش می پردازد و از راه های گوناگون زندگی وی را متاثر می گرداند. لذا آنچه زیر عنوان سکولاریسم شناخته می شود، گرچه مرجعیت دین را به عنوان راهنمای زندگی منکر شد، اما هرگز نتوانسته خود را از سیطره دین و تبعات غیر مستقیم و پنهان آن رها سازد؛ به گونه ای که در پی دگرگونی اوضاع و شرایط جوامع و تحولات معناشناختی، بار دیگر دین در کنار اثرگذاری پنهان خود، در پی احیای مرجعیتش در تمامی ابعاد حیات انسانی برآمده است. متن کامل مقاله

چارچوبی نظری برای تحلیل رفتار گروه داعش

دکتر بهادر امینیان، دانشگاه تهران؛ سید حسام الدین زمانی، دانشکده روابط بین الملل وزارت خارجه

گروه داعش به عنوان نمایشی نو از بنیادگرایی اسلامی افراطی، جنایت های بی شماری را در عراق و سوریه و دیگر کشورها به بهانه احیای خلافت اسلامی مرتکب شده است و به عنوان یک بازیگر موثر در روابط بین الملل نقش فزاینده ای را در معادلات بین المللی کنونی ایفا می کند. از این رو، در این پزوهش این مساله مطرح است که آیا نظریه های مختلف روابط بین الملل که حوزه مطالعاتی معطوف به یافتن قانونمندی های رفتاری در عرصه روابط بین الملل است، از قدرت تبیین انگیزه ها، اهداف، رویه ها و رفتار این گروه برخوردار هستند؟ یافته های این تحقیق نشان می دهد رفتارهای گروه های افراطی دینی یک فعالیت ابزاری مبتنی بر منطق خردگرایی هزینه-فایده نیست که بتوان به راحتی آنها را درک، کنترل یا مدیریت کرد. از طرف دیگر، قاعده رفتاری آنها با بسیاری از مفروضات اصلی تئوری های روابط بین الملل سازگاری ندارد. بنابراین هیچ یک از انتخاب های خردگرایانه و جریان میانه امکان تحلیل جامع را ندارند. با این حال مفاهیمی از چارچوب تحلیلی سازه انگاری با نگاه به عوامل جامعه شناختی، هنجاری، هویت، فرهنگ و تاکید بر نقش گفتمان ها زمینه مناسب تری را برای تحلیل گروه های هویتی- ایدئولوژیکی فراهم می آورد. از جمله این مفاهیم توجه به مبانی مقوم «هویت جمعی» و توجه به «امنیت هستی شناختی» در کنار امنیت فیزیکی است که در تحلیل رفتار گروه داعش در عرصه روابط بین الملل از قدرت تبیینی بیشتری نسبت به نظریات جریان اصلی برخوردارند. این مقاله با بهره گیری از مبانی مقوم هویت جمعی نشان می دهد که چگونه تفسیر ایدئولوژیک از مذهب و قومیت، تاریخ تحقیر و سرخوردگی، روایت ها، انگاره ها و باورهای مشترک و همچنین، ترس از عدم تداوم هویت، اجتماع پیرامون و محیط مادی عمل به رفتارهای به شدت افراطی گروه داعش منجر شده است. متن کامل مقاله

ژئوپلیتیک اوکراین و نقش آن در رقابت روسیه و ایالات متحده آمریکا

عسگر صفری؛ دکتر سعید وثوقی؛ دانشگاه اصفهان

در 21 نوامبر ویکتور یانوکوویچ، رئیس جمهور اوکراین در اجلاسی در لیتوانی توافق نامه تجاری و تعامل با اتحادیه اروپا را لغو کرد و از امضای آن سرباز زد. این موضوع باعث اعتراضات گسترده در اوکراین شد و با کشته شدن 5 نفر از معترضین، اوکراین وارد جدی ترین بحران سیاسی خود پس از انقلاب نارنجی در 2004 شد. همانند سایر بحران ها ازجمله بحران سوریه در سال 2011 روسیه و ایالات متحده امریکا با اعلام جانبداری از دولت و معترضین دوباره در تقابل با یکدیگر قرار گرفتند. پرسش اصلی این است که ریشه اصلی اهمیت اوکراین برای روسیه و ایالات متحده را در چه امری باید جست وجو کرد؟ یا به عبارت بهتر، مهم ترین عامل تاثیرگذار بر نگرش روسیه و ایالات متحده در بحران اوکراین چیست؟ پژوهش حاضر استدلال می کند که ریشه اصلی تقابل روسیه و ایالات متحده در اوکراین را باید در اهمیت ژئوپلیتیکی اوکراین و رقابت ژئوپلیتیکی روسیه و ایالات متحده آمریکا در دوران پس از جنگ سرد دانست. اوکراین از مهم ترین مناطق استراتژیک اوراسیا و شرق اروپاست. هدف از این پژوهش بررسی مهم ترین مولفه های تاثیرگذار بر نگرش شرق و غرب در بحران اوکراین است. از نظر ژئوپلیتیک برای تحلیل موضوع پژوهش استفاده شده و روش پژوهش توصیفی- تحلیلی است. متن کامل مقاله

پایان نامه: مبارزه با تروریسم،نظام بین الملل و حاکمیت دولت ها

استاد راهنما: دکتر علی آدمی | استاد مشاور: دکتر غلامعلی چگنی زاده | دانشجو: سعید رجبی

دانشگاه علامه طباطبایی         دانلود 20 صفحه نخست پایان نامه

در رابطه با موضوع فرسایش حاکمیت دولت ها تحقیقاتی با موضوع حمله آمریکا به افغانستان و عراق و نقض حقوق بشر و حاکمیت دولت های این کشورها انجام شده است،در این تحقیق نیز تلاش می گردد موضوع تحدید حاکمیت دولت ها با مطالعه موضوع حملات هواپیماهای بدون سرنشین آمریکا به مناطق قبایلی پاکستان نیز مورد بررسی قرار گیرد. لذا در این زمینه سوال زیر مطرح گردیده است: - تاثیر مبارزه با تروریسم در ساختار نظام بین الملل بعد از جنگ سرد در حاکمیت دولت ها چه بوده است ؟ برای سوال مطرح شده،فرضیه زیر مورد بررسی قرار گرفت: "وقوع حادثه 11 سپتامبر و اقدامات آمریکا در مبارزه با تروریسم و ایفای نقش هژمونیک در نظام بین الملل اگر چه حاکمیت برخی از دولت ها را تضعیف نمود ولیکن هنوز در جامعه بین الملل،احترام به حاکمیت ملی یک اصل خدشه ناپذیر است."

پایان نامه: منافع دوسویه استراتژیک آمریکا و اسرائیل پس از حادثه 11 سپتامبر

استاد راهنما: دکتر احمد بخشایش اردستانی | استاد مشاور: دکتر طاهره ابراهیمی فر | دانشجو: محمدرضا ازهر

کارشناسی ارشد دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران مرکزی

بمحض استقرار رژیم صهیونیستی در خاورمیانه ،حمایتهای بی دریغ و همه جانبه آمریکا از اسرائیل آغاز و با وجود اندکی فراز و نشیب به روابط استراتژیک و منحصر به فرد بدل گشت. این روابط از منظرتئوری هایی چون واقعگرایی، نوواقعگرایی،همگرایی ،نهادگرایی نئولیبرال و ... تبیین می گردند.هرچند نفوذ لابی های یهود در ارکان سیاستگذاری آمریکا تسهیل گر پیوندهای مستحکم در روابط دوسویه بوده، اما علت اصلی روابط ویژه و بی نظیر آن دو را بایستی در منافع استراتژیک دوسویه جستجو نمود.گویی اسرائیل در دوران جنگ سرد و پس از آن نقشی حیاتی برای تحقق هژمونی آمریکا در منطقه فوق العاده با اهمیت خاورمیانه ایفا نموده است.