سیاستگذاری محیط ‌زیست در ایران: چالش‌ها و راه‌حل‌ها

دکتر سعیده لطفیان، دکتر صدیقه نصری فخرداود، دانشگاه تهران

در این نوشتار، نخست مدل­های سنتی (مرحله­ ای) و حرفه­ ای سیاستگذاری عمومی برای بررسی جامع علل و پیامدهای اقتصادی، اجتماعی و سیاسی مسائل محیط زیستی، نقش نهادهای دولتی از جمله نهادهای مسئول اجرای قوانین حفظ محیط زیست، و نقش شهروندان در حل مشکلات محیط زیستی معرفی می‌شود. سپس، مباحث مربوط به سیاست­های توسعۀ پایدار، بهبود شرایط زندگی عمومی و مهم‌ترین چالش­ها و تهدیدهای محیط زیستی ایران مطرح می‌شود. در ادامه، به سیاستگذاران در کشور پیشنهاد می­شود تا در تلاش برای یافتن راه‌حل­های سیاسی و حقوقی مؤثر برای فوری­ترین مسائل محیط زیستی به رابطۀ مهم عدالت محیط زیستی و توسعۀ پایدار، و نیز تأثیر مشارکت مردمی بر افزایش شانس موفقیت در اجرای سیاست­های انتخاب‌شده توجه­ ویژه داشته باشند. متن کامل مقاله

محیط زیست از منظر واقع گرایی، لیبرالیسم و ‏بوم گرایان افراطی (با تأکید بر پروتکل کیوتو) ‏

قاسم ترابی

چکیده:امروزه اهمیت موضوعات مرتبط با محیط زیست بر کسی پوشیده نیست. آلودگی‏های گسترده دریاها، گرم شدن فضای کره زمین، گسترش فرایند آب شدن یخ‏های قطب، از بین رفتن جنگل‏ها و گسترش بیابان ها در سطح کره زمین، از بین رفتن تنوع زیستی و انقراض هزاران نوع از حیوانات و گیاهان و ده ها مورد دیگر از مسائل و مشکلات زیست محیطی، تنها بخش کوچکی از بحرانی هستند که انسان در اوایل قرن بیست ویکم با آن مواجه است. نگرانی در مورد مسائل زیست محیطی به حدی است که عده‏ای معتقدند که اگر در گذشته «امنیت بین‏الملل» و «اقتصاد جهانی» دو موضوع اصلی روابط بین‏الملل بوده‏اند، می‏بایست موضوع محیط زیست را به عنوان موضوع سوم در نظر گرفت. در صورت پذیرش این واقعیت، سئوالی که در این جا مطرح می‏شود این است که واقع‏گرایی و لیبرالیسم به عنوان نظریه‏های مسلط روابط بین‏الملل چگونه می‏توانند این پدیده را مورد تجزیه و تحلیل قرار دهند؟ آیا این نظریه‏ها که تحت عنوان «خردگرایان» شناخته می‏شوند، اصولاً اهمیت موضوع محیط زیست را  قبول دارند و باتوجه به ابعاد هستی‏شناسانه‏ خود توانایی تبیین موضوع را دارند؟ در مقابل رویکردهای جدید زیست محیطی که تحت عنوان «بوم‏گرایان افراطی» شناخته می‏شوند، چگونه موضوعات مرتبط با محیط زیست را مورد تجزیه و تحلیل قرار می‏دهند و چگونه به نقد نگاه خردگرایان در ارتباط با این حوزه می پردازند؟ این مقاله وجوه گوناگون مسایل زیست محیطی را مطالعه می نماید. متن کامل مقاله