مطالعات آمریکا - اسفندیار خدایی

برخی مقامات آمریکایی درباره «محور چین - روسیه - ایران و کره شمالی» سخن می‌گفتند، اما جنگ آمریکا و اسرائیل با ایران، محدودیت‌های این ایده را برملا کرد.

🗓 ادوارد وونگ | ۶ ژوئیه ۲۰۲۵

ترجمه و تنظیم: اسفندیار خدایی

زمانی که روسیه در جنگ با اوکراین از چین، کره شمالی و ایران کمک خواست، برخی مقامات آمریکایی و بریتانیایی از «محوری جدید» سخن به میان آوردند.

به نظر می‌رسید این چهار کشور با خشم، اقتدارگرایی و دشمنی مشترک با ایالات متحده و متحدانش به یکدیگر پیوند خورده‌اند. اما فروش پهپادها و موشک‌های بالستیک ایران به روسیه برای جنگ، و همچنین نفتی که به چین ارسال شد، وقتی لازم بود نتیجه نداد؛ همین امر تردیدهایی را درباره همبستگی این کشورها برانگیخت.

هیچ‌یک از سه کشور دیگر (چین، روسیه و کره شمالی) در جریان جنگ ایران با اسرائیل یا بمباران سایت‌های هسته‌ای ایران توسط نیروهای آمریکایی، به سرعت برای کمک به ایران وارد عمل نشدند. چین و روسیه که به‌مراتب قدرتمندترین کشورهای این جمع هستند، صرفاً محکومیت‌های کلیشه‌ای علیه اقدامات آمریکا صادر کردند و هیچ اقدام مادی برای کمک به ایران انجام ندادند.

الکساندر گابویف، مدیر مرکز روسیه و اوراسیا در بنیاد کارنگی گفت:
«واقعیت این جنگ نشان داد که روسیه و چین برای نجات ایران شتاب نکردند. این مسئله، محدودیت‌های ایده‌ی کل "محور" را آشکار می‌کند.»

به گفته گابوف «هر یک از این کشورها به‌شدت خودمحورند و نمی‌خواهند درگیر جنگ‌های دیگران شوند. این‌ها جنگ‌ها و درگیری‌های کاملاً متفاوتی‌اند. این کشورها لزوماً ساختارها، ارزش‌ها و پیوندهای نهادی مشترکی ندارند، برخلاف آمریکا و متحدانش.»

هر چهار کشور دارای نظام‌های اقتدارگرا هستند و دشمنی با آمریکا را در دل دارند؛ کشوری که به طور سنتی سعی کرده این کشورها را تضعیف و مشروعیت‌شان را زیر سؤال ببرد. آن‌ها همچنین برخی روابط استراتژیک دارند و از طریق تجارت و تبادل فناوری تسلیحاتی، تحریم‌های اقتصادی تحت رهبری آمریکا را تضعیف کرده‌اند.

مایکل کیمِج، استاد تاریخ در دانشگاه کاتولیک آمریکا و مقام پیشین وزارت خارجه، که کتابی درباره جنگ اوکراین نوشته، گفت:
«بله، احتمالاً هماهنگی اندکی بین چین، کره شمالی، ایران و روسیه وجود دارد — به این معنا که با هم گفت‌وگو می‌کنند و از یک سری ناکامی‌های مشابه در برابر آمریکا یا غرب رنج می‌برند.» «اما این هماهنگی خیلی معنی‌دار ... لینک متن کامل مقاله