دکتر سید جواد صالحی، عباس فرح بخش؛ دانشگاه شیراز
در دوره کنونی با افزایش اهمیت مناطق، سیستم هژمونیک برای حضور نظامی،
حمایت از طرحهای منطقهای، پیشگیری و مقابله با تهدیدات متنوع و اعمال
سیستم بازدارندگی، ایجاد پایگاههای نظامی در حوزه مناطق را به مثابه
ابزاری جهت اعمال قدرت ضروری میداند. حضور نظامی آمریکا در مناطق مختلف
جهان، از جمله غرب آسیا (خاورمیانه) بهعنوان یکی از مناطق مهم و راهبردی،
در قالب پایگاههای نظامی متنوع (زمینی، هوایی، دریایی و...) قابل تصور
است. این پایگاهها در خط مقدم تلاشهای نظامی و امنیتی آن کشور در تسلط بر
مناطق مختلف جهان و نیز باقی ماندن در چرخه راهبردی قدرت است. یازده
سپتامبر، جنگ علیه تروریسم و اشغال عراق، نقش شبکه جهانی پایگاههای نظامی
آمریکا را در حفاظت و پیشبرد منافع آمریکا برجستهتر نمود. از منظر قدرت
هژمون، ایران بهعنوان یک واحد ناراضی، تهدیدی عمده برای منافع آمریکا در
منطقه غرب آسیاست؛ بنابراین، ایران در معرض تهدیدات مستقیم آمریکا قرار
دارد و مقابله با تهدیدات این کشور از جمله ضروریات اساسی محسوب میشود. در این راستا، موضوعی که اهمیت مییابد تفکر درباره مدل بازدارندگی جمهوری
اسلامی ایران است. سؤال مهمی که مطرح میشود این است که «وجود پایگاههای
متعدد نظامی آمریکا در منطقه غرب آسیا چه تأثیری بر مدل بازدارندگی جمهوری
اسلامی ایران میگذارد؟» پژوهش حاضر بر این باور است که پایگاههای نظامی
با اعتباربخشی به تهدیدات و توانایی اعمال تهدیدات سبب میشود که ایران با
محدودیت چرخه راهبردی روبرو گردد، اما این پایگاهها، مدل بازدارندگی
دیپلماسی را به سمت بازدارندگی مثلثی غیرمستقیم تغییر جهت میدهد و به همین
سبب دیپلماسی دفاعی میتواند در خدمت بازدارندگی جمهوری اسلامی ایران قرار
گیرد. متن کامل مقاله