دکتر محسن شریعتی نیا، دانشگاه شهید بهشتی
فهم کنش بینالمللی چین به عنوان قدرتی در حال ظهور، اهمیت روزافزونی مییابد. مهمترین اولویت کنونی این کشور در سیاست بینالملل، پیشبرد مگاپروژه کمربند اقتصادی جاده ابریشم است. فهم چیستی این طرح و جایگاه آن در استراتژی کلان چین واجد اهمیت و ضرورت است. جریان غالب در مراکز تحقیقاتی، این طرح را از منظر ژئوپولیتیک و تبیین نیات گسترشطلبانه چین، مورد بحث قرارداده است. اما نویسنده کوشیده با مفهومبندی کمربند اقتصادی جاده ابریشم در قالب زنجیره جهانی ارزش، زمینه را برای درکی متفاوت از آن فراهم آورد. در این چهارچوب، با تحلیل محتوای سیاست تجاری و صنعتی چین و نیز برنامه عملیاتی کمربند اقتصادی جاده ابریشم، نسبت آنان با یکدیگر در قالب مؤلفههای زنجیره جهانی ارزش تبیین شده است. از این منظر هدف کلیدی چین از طراحی و پیشبرد این طرح کلان، شکلدهی به یک زنجیره ارزش چینمحور در محیط ژئواکونومیک اوراسیا و افریقا است. در یک سال اخیر بیش از نیمی از پروژهای سرمایهگذاری شرکتهای چینی در اوراسیا و افریقا در قالب این طرح تعریف شده و مورد حمایت دولت چین قرارگرفته است. ذکر این نکته ضروری است که کمربند اقتصادی جاده ابریشم در مسیر اجرا با چالشهای کلیدی همچون رقابتهای ژئوپولیتیک، توسعه نیافتگی فرایندهای همگرایانه در بخشهای مهمی از اوراسیا و ابهام در مورد نیات پنهان چین مواجه است. متن کامل مقاله